Μικροβιακή αντοχή: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντείνει την καταπολέμηση με νέο σχέδιο δράσης

Το Σχέδιο Δράσης βασίζεται στην προσέγγιση «Μία υγεία» (One Health approach), που εξετάζει την αντοχή τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα. Παράλληλα, η Επιτροπή εγκρίνει το πρώτο παραδοτέο του σχεδίου: κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη συνετή χρήση των αντιμικροβιακών στην υγεία του ανθρώπου^[1].

Ο κ. Βιτένις Αντριουκάιτις, Επίτροπος αρμόδιος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, δήλωσε: «Η μικροβιακή αντοχή είναι μια παγκόσμια αυξανόμενη απειλή και αν δεν εντείνουμε τη δράση μας και τη δέσμευσή μας τώρα, έως το 2050 θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερους θανάτους απ’ ό,τι ο καρκίνος. Η φιλόδοξη ατζέντα που παρουσιάζω σήμερα επικεντρώνεται σε δράσεις σε βασικούς τομείς με την υψηλότερη προστιθέμενη αξία για τις χώρες της ΕΕ. Με την προώθηση της συνετής χρήσης των αντιμικροβιακών σε ανθρώπους και ζώα, την ενοποίηση της επιτήρησης, τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και την ενίσχυση της έρευνας, στόχος μου είναι να αναδειχθεί η ΕΕ σε χώρο εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών που να αξίζει να διαμορφώσει το θεματολόγιο όσον αφορά τη ΜΑ σε παγκόσμιο επίπεδο σ’ αυτόν τον όλο και πιο διασυνδεόμενο κόσμο».

Ο κ. Κάρλος Μοέδας, Επίτροπος αρμόδιος για την έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία, πρόσθεσε: «Η μικροβιακή αντοχή ήδη σκοτώνει χιλιάδες και αποτελεί σημαντική επιβάρυνση για την κοινωνία και την οικονομία. Είναι μια απειλή που καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Χρειαζόμαστε μια πραγματικά ευρωπαϊκή ερευνητική προσπάθεια για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, ζώα και το περιβάλλον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το σχέδιο δράσης “Μία υγεία” είναι τόσο σημαντικό, καθόσον συνεπάγεται καλύτερο συντονισμό της έρευνας και καλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής».

Το σχέδιο περιλαμβάνει κατευθυντήριες γραμμές για την προώθηση της συνετής χρήσης των αντιμικροβιακών σε ανθρώπους. Οι κατευθυντήριες γραμμές απευθύνονται σε όλους τους παράγοντες –γιατρούς, νοσηλευτές/νοσηλεύτριες, φαρμακοποιούς, διοικητικό προσωπικό νοσοκομείων και όσους διαδραματίζουν ρόλο στην αντιμικροβιακή χρήση. Συμπληρώνουν τις κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων που ενδέχεται να υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο.

Επιπλέον, το σχέδιο προβλέπει περισσότερες από 75 δράσεις που βασίζονται σε τρεις κύριους πυλώνες:

Πυλώνας 1: Ανάδειξη της ΕΕ σε χώρο εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών

Η ανάδειξη της ΕΕ σε χώρο εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών θα απαιτήσει περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία, καλύτερο συντονισμό και επιτήρηση και καλύτερα μέτρα ελέγχου. Αυτό θα συμβάλει στην υποστήριξη των κρατών μελών όσον αφορά την κατάρτιση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των εθνικών τους σχεδίων δράσης «Μία υγεία» για τη ΜΑ, σύμφωνα με τη δέσμευση που ανέλαβαν κατά την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας το 2015. Παραδείγματα υποστήριξης της Επιτροπής περιλαμβάνουν την παροχή τεκμηριωμένων δεδομένων με την υποστήριξη των οργανισμών της ΕΕ, την επικαιροποίηση της εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων για τη ΜΑ σε ζώα, τρόφιμα και ανθρώπους, την εξασφάλιση της δυνατότητας αμοιβαίας μάθησης, την ανταλλαγή καινοτόμων ιδεών και την επίτευξη συναίνεσης, καθώς και τη συγχρηματοδότηση δραστηριοτήτων στα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της ΜΑ. Το σχέδιο δράσης θα επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει τις περιβαλλοντικές πτυχές ως έναν από τους σημαντικότερους συντελεστές ανάπτυξης και διασποράς της ΜΑ.

Πυλώνας 2: Προώθηση της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας

Οι δράσεις στο πλαίσιο του ερευνητικού πυλώνα αποσκοπούν στο να τονώσουν την έρευνα και να ενθαρρύνουν την καινοτομία, να παράσχουν πολύτιμες πληροφορίες για τις πολιτικές που βασίζονται στην επιστήμη και νομικά μέτρα για την καταπολέμηση της ΜΑ, καθώς και να αντιμετωπίσουν τα κενά της γνώσης, όπως ο ρόλος της ΜΑ στο περιβάλλον. Η Επιτροπή θα συμπράξει με τα κράτη μέλη και με τη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για την αντιμετώπιση της ΜΑ σε βακτήρια, μύκητες και παράσιτα. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στον κατάλογο προτεραιότητας παθογόνων παραγόντων της ΠΟΥ, καθώς επίσης και στη φυματίωση, στο HIV/AIDS, στην ελονοσία και στα παραμελημένα λοιμώδη νοσήματα.

Η χρηματοδότηση και τα προγράμματα σύμπραξης θα επικεντρωθούν στη βελτίωση της γνώσης σχετικά με τον αποτελεσματικό έλεγχο και την αποτελεσματική επιτήρηση των λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένων νέων μεθόδων διάγνωσης, και στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών μέσων και προληπτικών εμβολίων. Οι δράσεις στους εν λόγω τομείς προτεραιότητας θα βοηθήσουν στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και στην άντληση οικονομικών και κοινωνικών οφελών σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής.

Πυλώνας 3: Διαμόρφωση του θεματολογίου σε παγκόσμιο επίπεδο

Με βάση το ότι οι τομείς δράσης έχουν συμφωνηθεί σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ θα εργαστεί για την ενίσχυση της συμμετοχής και της συνεργασίας με πολυμερείς οργανισμούς, καθώς και για την ενίσχυση της συνεργασίας με τις αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται περισσότερο. Ως μία από τις μεγαλύτερες αγορές για τα γεωργικά προϊόντα, η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, προωθώντας τα πρότυπα και τα μέτρα της για την αντιμετώπιση της ΜΑ, με τους εμπορικούς εταίρους της. Στο ερευνητικό πεδίο η ΕΕ θα αξιοποιήσει τις επιτυχείς μεγάλης κλίμακας διεθνείς πρωτοβουλίες της, όπως η Σύμπραξη Ευρωπαϊκών και Αναπτυσσομένων Χωρών για τις Κλινικές Δοκιμές και η Πρωτοβουλία Κοινού Προγράμματος, και θα αναπτύξει περαιτέρω ένα ισχυρότερο και διασυνδεδεμένο ερευνητικό τοπίο για τη ΜΑ με παγκόσμια εμβέλεια.

Ιστορικό

Το νέο σχέδιο δράσης αποτελεί συνέχεια του πρώτου σχεδίου δράσης για τη ΜΑ, το οποίο διήρκεσε από το 2011 έως το 2016. Το νέο σχέδιο δράσης βασίζεται στις συστάσεις μιας ανεξάρτητης εξωτερικής αξιολόγησης^[2] και στις απόψεις των ενδιαφερόμενων φορέων που έλαβαν μέρος σε δημόσια διαβούλευση^[3]. Όσοι απάντησαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης είχαν σε μεγάλο βαθμό θετική άποψη όσον αφορά τον ρόλο της Επιτροπής στο να συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών, το δε ποσοστό υπέρ της άποψης ότι οι δράσεις της Επιτροπής ήταν χρήσιμες ανήλθε στο 79%.

[1] EU Guidelines for the prudent use of antimicrobials in human health

[2] Evaluation of the Action Plan against the rising threats from antimicrobial resistance

[3] Open Public Consultation on possible activities under a 'Commission Communication on a One Health Action Plan to support Member States in the fights against Antimicrobial Resistance (AMR)'

Διαβάστε επίσης:

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: 12 πολυανθεκτικά βακτήρια συνιστούν τη μεγαλύτερη απειλή για την υγεία

Τα υπερμικρόβια συνιστούν «ανησυχητική» απειλή, προειδοποιεί η ΕΕ