Καρδιακή ανεπάρκεια: Πάνω από 500 κλίνες στο ΕΣΥ καλύπτουν οι ασθενείς - Χειρότερη από καρκίνο

Εξαιτίας του υψηλού επιπολασμού και των συχνών νοσηλειών το κλινικό σύνδρομο της καρδιακής ανεπαρκείας ταξινομείται μεταξύ των πιο πολυδάπανων ιατρικών προβλημάτων. Υπολογίζεται ότι οι νοσηλείες στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής ανεπάρκειας απορροφούν πάνω από το 2% των συνολικών δαπανών για την υγεία.

Το παραπάνω σημαντικό ζήτημα, θα τεθεί επί τάπητος, στο πλαίσιο του 18ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Καρδιακής Ανεπάρκειας το οποίο οργανώνει η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας Καρδιακής Ανεπάρκειας (ΕΜΕΚΑ) που θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο Κάραβελ 3-5 Φεβρουαρίου.

Στο Συνέδριο θα παρουσιασθούν οι σημαντικότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του συνδρόμου της Καρδιακής Ανεπάρκειας από εξέχουσες προσωπικότητες του χώρου.

Κατά τη διάρκεια της Εναρκτήριας Τελετής του συνεδρίου την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου στις 20.30 θα βραβευθούν για την προσφορά τους στην Καρδιολογία και στην αντιμετώπιση της Καρδιακής Ανεπάρκειας οι καθηγητές κκ. Μουλόπουλος (εφευρέτης της ενδαορτικής αντλίας) και Ανθόπουλος (ιδρυτής της ΕΜΕΚΑ), ενώ τρεις διεθνείς προσωπικότητες, οι κ.κ.

- Professor Mandeep Mehra, MD, Harvard Medical School, Πρόεδρος Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιακής Ανεπάρκειας.
- Professor Piotr Ponikowski, MD PhD, τ. Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιακής Ανεπάρκειας.
- Doctor Petros Agathangelou, Πρόεδρος Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, θα ανακηρυχθούν επίτιμα μέλη της ΕΜΕΚΑ, για την προσφορά τους στην καρδιολογία και ιδιαίτερα στην καρδιακή ανεπάρκεια.

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι η τελική κατάληξη κάθε καρδιοπάθειας και σχετίζεται με κακή ποιότητα ζωής, υψηλό κόστος και μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα. Στην πραγματικότητα, το 30% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια πεθαίνουν μέσα σε ένα χρόνο από την έξοδο τους από το νοσοκομείο, θνητότητα μεγαλύτερη και από τις πιο βαριές μορφές καρκίνου. Περίπου 10 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια ενώ 600.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται ετησίως.

Μάλιστα σε ασθενείς πάνω από τα 65 έτη η επίπτωση της καρδιακής ανεπάρκειας αυξάνεται προοδευτικά, όσο αυξάνεται η ηλικία, φθάνοντας μέχρι και 10%, ενώ η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί για αυτές τις ηλικίες την κύρια αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο. Αν μάλιστα αναλογισθεί κανείς ότι σε λίγα χρόνια ο πληθυσμός των ηλικιωμένων θα αυξηθεί, μαζι θα αυξάνεται και ο αριθμός των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια που θα χρήζουν πιο εξειδικευμένες αλλά και πιο δαπανηρές θεραπείες (όπως η αμφικοιλιακή βηματοδότηση, οι απινιδωτές και η μηχανική υποστήριξη με «τεχνητή» καρδιά).

Ανεξέλεγκτο το κόστος της νόσου

Η αύξηση του κόστους είναι αποτέλεσμα και της αλματώδους εξέλιξη της τεχνολογίας με την δημιουργία αμφικοιλιακών βηματοδοτών, απινιδιστών και της «τεχνητής καρδιάς» που έχουν βοηθήσει σημαντικά στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, η οποία ωστόσο εξακολουθεί κάθε χρόνο να σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους και από τις πιο βαριές μορφές καρκίνου!

Ελπίδες για σημαντική βελτίωση της νοσηρότητας και της θνητότητας για ορισμένες ομάδες ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια δίνουν τα νεώτερα φάρμακα, όπως η σακουμπιτρίλη/βαλσαρτάνη, που έχουν πρόσφατα κυκλοφορήσει στην Ευρώπη.

Το μέλλον λέγεται εμφυτεύσιμη τεχνητή καρδιά

«Οριστική» λύση στο τεράστιο παγκόσμιο πρόβλημα των καρδιακών μεταμοσχεύσεων, λόγω έλλειψης μοσχευμάτων, αναμένεται να δώσει τα επόμενα χρόνια η πλήρως εμφυτεύσιμη τεχνητή καρδιά!

Η ετήσια επιβίωση ασθενών που φέρουν συσκευές μηχανικής υποστήριξης σαν γέφυρα για μεταμόσχευση πλησιάζει το 90% και ουσιαστικά δεν διαφέρει από την ετήσια επιβίωση ασθενών μετά από μεταμόσχευση καρδιάς έτσι ώστε το ενδεχόμενο να υποκαταστήσουν οι τεχνητές καρδιές την μεταμόσχευση, δίνοντας έτσι οριστική λύση στο τεράστιο πρόβλημα της έλλειψης μοσχευμάτων, δεν τοποθετείται στο μακρινό μέλλον».

Βεβαίως, «Η μεταμόσχευση καρδιάς εξακολουθεί να αποτελεί την πλέον δόκιμη θεραπεία στους ασθενείς με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια καθώς όχι μόνο επιμηκύνει τη ζωή (μέσος χρόνος επιβίωσης πάνω από 12 χρόνια σε ασθενείς που αν παραμείνουν με την συμβατική θεραπεία θα έχουν μέσο χρόνο επιβίωσης λιγότερο από 12 μήνες) αλλά προσφέρει εντυπωσιακή βελτίωση στην ποιότητα ζωής δεδομένου ότι πάνω από 50% των μεταμοσχευμένων επιστρέφουν στην εργασία τους και συνεχίζουν να εργάζονται ακόμα και πέντε χρόνια μετά την μεταμόσχευση».

Έλλειψη μοσχευμάτων και τεχνητές καρδιές

Ωστόσο, η έλλειψη μοσχευμάτων παγκοσμίως ώθησε την διεθνή επιστημονική κοινότητα να βρει την λύση που αναζητούσε για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου στην εφαρμογή των συσκευών χρόνιας μηχανικής υποστήριξης των κοινώς ονομαζόμενων “τεχνητών καρδιών”. Ο ταχύτερα εξελισσόμενος αυτός τομέας της τεχνολογίας στην καρδιολογία επιτρέπει όχι μόνον την σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και την εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια.

Σήμερα, η τεχνητή καρδιά χρησιμοποιείται είτε σαν γέφυρα για μεταμόσχευση (bridge to transplantation), “αγοράζοντας” έτσι χρόνο μέχρι την ανεύρεση του πολυπόθητου κατάλληλου μοσχεύματος, είτε σαν καταληκτική (τελική) θεραπεία σε ασθενείς που δεν είναι κατάλληλοι για μεταμόσχευση (destination therapy) και στους οποίους πριν μερικά χρόνια τα θεραπευτικά μας όπλα είχαν εξαντληθεί.

Υπάρχει μία τρίτη, μικρότερη, κατηγορία ασθενών στους οποίους η “τεχνητή καρδιά” προκαλεί τέτοια βελτίωση της λειτουργίας του πάσχοντος μυοκαρδίου ώστε να καθίσταται δυνατός ο απογαλακτισμός του ασθενούς από το μηχάνημα (bridge to recovery) με αποτέλεσμα η καρδιά να είναι πλέον ικανή να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του οργανισμού για μήνες ή και για χρόνια χωρίς την ανάγκη νέας μηχανικής υποστήριξης ή μεταμόσχευσης.

Μεταμοσχεύσεις καρδιάς

Κάθε χρόνο οι μεταμοσχεύσεις παγκοσμίως δεν υπερβαίνουν τις 5.500-6.000, όταν μόνο στις ΗΠΑ ο αριθμός των ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια ανέρχεται με τους μετριότερους υπολογισμούς στις 300.000!

Μάλιστα ο αριθμός ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, κάτω των 75 χρόνων, που θα μπορούσαν να ωφεληθούν με μεταμόσχευση καρδιάς ή μηχανική υποστήριξη, ανέρχεται με τους μετριότερους, επίσης, υπολογισμούς στις 150.000.

Λόγω, λοιπόν, του περιορισμένου αριθμού δωρητών καρδιάς η συνολική ευεργετική επίδραση της μεταμόσχευσης στην καρδιακή ανεπάρκεια κρίνεται ως «επιδημιολογικά πολύ μικρή».

Αντίστοιχα στη χώρα μας ο αριθμός των ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, στους οποίους η συμβατική αγωγή έχει καταστεί αναποτελεσματική, ανέρχεται σε 10-20.000 και πιο ειδικά ο αριθμός ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια κάτω από των 75 χρόνων, που θα μπορούσαν να ωφεληθούν με μεταμόσχευση καρδιάς ή μηχανική υποστήριξη, ανέρχεται σε τουλάχιστον 5.000.

Οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα

Στοιχεία από την Μεγάλη Βρετανία αλλά και από την Ελλάδα δείχνουν ότι περίπου το 70-80% των δαπανών για την καρδιακή ανεπάρκεια οφείλονται στις νοσηλείες των ασθενών, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό οφείλεται στη φαρμακευτική αγωγή (10-18%) και τις εξωτερικές επισκέψεις των ασθενών (10-20%).

Στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι τα 2/3 των νοσηλειών θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί γιατί οφείλονταν από πλευράς των ασθενών σε κακή συμμόρφωση τους με τις διαιτητικές οδηγίες (υπερβολική πρόσληψη αλατιού και υγρών) και τη φαρμακευτική αγωγή αλλά και από πλευράς της ιατρικής κοινότητας σε μη ορθή τήρηση των κατευθυντήριων οδηγιών για την συνταγογράφηση και τιτλοποίηση των δόσεων των φαρμάκων.