Φως στο μυστήριο της δίψας έριξαν οι επιστήμονες
Ερευνητές στις ΗΠΑ έριξαν περισσότερο φως στα μυστικά της δίψας στον εγκέφαλο, όπως γιατί διψάμε όταν τρώμε ή γιατί με το κρύο νερό ξεδιψάμε καλύτερα.
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Ζάκαρι Νάιτ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Φρανσίσκο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC, μελέτησαν το «κύκλωμα» της δίψας στον εγκέφαλο πειραματόζωων (ποντικιών).
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το νευρωνικό κύκλωμα της δίψας παρακολουθεί συνεχώς το στόμα, το οποίο βρίσκεται σε «ανοικτή γραμμή» με τον εγκέφαλο, πράγμα που επιτρέπει στον τελευταίο να προβλέπει πάραυτα τις μελλοντικές ανάγκες του σώματος σε νερό.
Όταν η τροφή εισέρχεται στο στόμα, αμέσως ενεργοποιούνται συγκεκριμένα κύτταρα του κυκλώματος της δίψας, ενώ το αντίθετο συμβαίνει όταν στο στόμα τρέχει το κρύο νερό.
Το παραδοσιακό μοντέλο που εδώ και σχεδόν 100 χρόνια εξηγεί τη λειτουργία της δίψας, βασίζεται στο αίμα: όταν σε αυτό υπάρχουν πολλά άλατα (π.χ. λόγω κάποιας αλμυρής τροφής) ή όταν ο όγκος του αίματος πέφτει πολύ, τότε ενεργοποιείται η δίψα για να εισέλθει νερό στον οργανισμό.
Όμως αυτό το μοντέλο προϋποθέτει ότι έχει μεσολαβήσει αρκετός χρόνος εωσότου ενεργοποιηθεί η δίψα και δεν εξηγεί πώς είναι δυνατό να «ξυπνά» το αίσθημα της δίψας τόσο γρήγορα σε έναν άνθρωπο (μόλις π.χ. αρχίσει να τρώει κάτι αλμυρό) ή -ακόμη περισσότερο- πώς γίνεται να ξεδιψά προτού καλά-καλά πιεί το νερό.
Η νέα έρευνα εξηγεί για πρώτη φορά με ποιό τρόπο γεννιέται προκαταβολικά το δίψασμα και το ξεδίψασμα στον εγκέφαλο. Οι ερευνητές εισήγαγαν μια μικροσκοπική οπτική ίνα σε εγκεφάλους τρωκτικών και κατάφεραν έτσι να παρακολουθήσουν σε πραγματικό χρόνο τη νευρωνική δραστηριότητα που σχετιζόταν με τη δίψα.
Αποδείχθηκε με αυτό τον τρόπο ότι, πολύ πριν υπάρξουν ανιχνεύσιμες μεταβολές στο αίμα που θα γεννήσουν την ανάγκη νερού, το νευρωνικό κύκλωμα της δίψας -το οποίο περιλαμβάνει νευρικά κύτταρα του στόματος και του εγκεφάλου- ενεργοποιείται ή απενεργοποιείται πολύ πιο γρήγορα. Ανάλογα με την τροφή ή με το νερό που εισδύει στη στοματική κοιλότητα, τα κατάλληλα νεύρα «ενημερώνουν» άμεσα τον εγκέφαλο με το αντίστοιχο σήμα.
Μεταξύ άλλων, η θερμοκρασία παίζει καθοριστικό ρόλο. Έτσι, όχι μόνο το κρύο νερό ή άλλο κρύο ποτό απενεργοποιεί πιο γρήγορα το κύκλωμα της δίψας (πράγμα που μεταφέρει το αίσθημα του ξεδιψάσματος), αλλά αρκεί κανείς να ψυχράνει με οποιοδήποτε άλλο τρόπο τη θερμοκρασία του στόματός του -χωρίς καν να πιει κάτι κρύο- ώστε να μειωθεί η δραστηριότητα των νευρώνων της δίψας.