Οι θάνατοι από ιατρικά λάθη και ο ρόλος του ιατροδικαστή

Είχε προηγηθεί το 1999 έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ που εκτιμούσε πως οι θάνατοι από ιατρικά λάθη κυμαίνονται από 44.000-98.000 ετησίως. Μεταγενέστερη μελέτη (2004) ανέβαζε των αριθμό των θανάτων που οφείλονται σε ιατρικά λάθη σε 195.000 ετησίως, ενώ η πλέον πρόσφατη προαναφερόμενη έρευνα κάνει λόγο για 251.454 θανάτους ετησίως.

Στην Ελλάδα ακόμα δεν διαθέτουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία αλλά μόνο ανεπίσημες εκτιμήσεις, αξίζει όμως να αναφερθεί ότι η τρίτη αιτία θανάτου στη χώρα μας είναι αυτή από νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος και αριθμεί περίπου 11.000 θανάτους. Αν λοιπόν η εκτίμηση της αμερικανικής έρευνας είχε αντιστοίχηση στα ελληνικά δεδομένα, αντιλαμβανόμαστε ότι οι αρχικές ανεπίσημες εκτιμήσεις περί 6.000 θανάτων ετησίως οφειλόμενων σε ιατρικά λάθη, πιθανά να αλλάζει και τις ελληνικές εκτιμήσεις προς τα πάνω.

Βασική προϋπόθεση στη σωστή καταγραφή των ιατρικών σφαλμάτων είναι η ορθή αξιολόγησή τους. Καθοριστικό ρόλο στην αξιολόγηση των υποθέσεων ιατρικής ευθύνης έχει ο ιατροδικαστής. Πράγματι και στη χώρα μας οι ιατροδικαστές καλούνται να εκτιμήσουν κατά πόσο ένα θανατηφόρο περιστατικό ή μία σωματική βλάβη ή αναπηρία οφείλεται σε ιατρικό λάθος. Ειδικά στα θανατηφόρα περιστατικά όσο πιο έγκαιρα κληθεί ένας ιατροδικαστής να συμμετάσχει σε μία διαδικασία αξιολόγησης τόσο πιο εκλογικευμένη και αξιόπιστη διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας ακολουθείτε.

Συγκεκριμένα στα θανατηφόρα περιστατικά, που οι συγγενείς θεωρούν ότι έχασαν τον άνθρωπό τους συνεπεία ιατρικού σφάλματος, είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι η μόνη εξέταση που μπορεί να αποκαλύψει τα πραγματικά αίτια του θανάτου είναι αυτή της νεκροψίας- νεκροτομής. Συνεπώς οι συγγενείς του θανόντος όχι μόνο δεν θα πρέπει να αντιτίθενται σε μία τέτοια διαδικασία, αλλά και να την επιδιώκουν. Είναι εύλογο ότι αν αυτή η ιατρική πράξη δεν πραγματοποιηθεί τον κατάλληλο χρόνο, αμέσως μετά το μοιραίο, προφανώς δεν δύναται να πραγματοποιηθεί σε άλλο χρόνο.

Επιπλέον οι συγγενείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σε αυτή τη φάση έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν το διορισμό τεχνικού συμβούλου. Ο τεχνικός σύμβουλος είναι ένας ιατροδικαστής που οι ίδιοι επιλέγουν και που συμμετέχει τόσο στη διαδικασία νεκροψίας- νεκροτομής όσο και στο σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων (τοξικολογικές, ιστολογικές, κ.α) που ακολουθούν. Συνεπώς οι συγγενείς θα έχουν ως σύμβουλο έναν ειδικό επιστήμονα που θα τους εξασφαλίσει την πλήρη αποκάλυψη της επιστημονικής αλήθειας. Η διαδικασία αυτή βέβαια θα πρέπει να συνδυάζεται με την ενδελεχή μελέτη του ιατρικού φακέλου του θανόντος, στοιχεία τα οποία έχουν κάθε δικαίωμα οι συγγενείς να αναζητούν, αλλά και τα νοσηλευτικά ιδρύματα να αποδίδουν.

Με την εφαρμογή όλων των ανωτέρω είναι βέβαιο ότι οι ιατροδικαστές οδηγούνται σε ασφαλή συμπεράσματα αλλά και οι ενδιαφερόμενοι εξασφαλίζουν μία ορθή αρχική και καθοριστική εκτίμηση της υπόθεσής τους. Μέχρι να αποκτήσουμε αξιόπιστα ποσοτικά στοιχεία για τα θανατηφόρα ιατρικά λάθη στην Ελλάδα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη σωστή αξιολόγηση αυτών των περιστατικών. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε έγκυρα και έγκαιρα να εξασφαλίσουμε ότι αφενός η ευθύνη θα αποδίδεται με ορθότητα και αφετέρου θα τεθούν και στη χώρα μας οι σωστές βάσεις για τη δημιουργία επίσημων στατιστικών στοιχείων.

Δρ. Γρηγόρης Λέων
Πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας www.iatrodikastiki.gr

Διαβάστε ακόμη:

Γρ. Λέων: Επιτακτική ανάγκη η ύπαρξη ιατροδικαστή σε κάθε νομό

Νεκροψία και νεκροτομή: Ποιες είναι οι διαφορές

Τα ιατρικά λάθη είναι η τρίτη κυριότερη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ