Δημιουργήθηκε ο πρώτος «σημασιολογικός άτλαντας» των λέξεων στον εγκέφαλο

Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους.

Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρώπινων σκέψεων στο μέλλον, για παράδειγμα σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού, τραυματισμού ή άλλης πάθησης.

Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος στους διαφορετικούς ανθρώπους.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Άλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature. Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους παρακολουθείτο συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).

Οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.
Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά.

Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αφτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).

«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές της γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.

Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη του καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.

Οι ερευνητές έχουν δημιουργήσει ένα διαδραστικό δικτυακό τόπο όπου ο καθένας μπορεί να ψάξει τον αγγλόφωνο «άτλαντα» των λέξεων, στη διεύθυνση http://gallantlab.org/huth2016/.

Διαβάστε επίσης:

Είναι τα δίγλωσσα παιδιά εξυπνότερα; Τι απαντά νέα έρευνα

Τι προκαλεί η αφυδάτωση στον εγκέφαλο (βίντεο)

Εντοπίσθηκε το εγκεφαλικό κύκλωμα της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς