Τι κάνει τον εγκέφαλο των ανθρώπων να διαφέρει από αυτόν των χιμπατζήδων
Είτε πρόκειται για ανθρώπους, είτε για τους στενότερους γενετικά συγγενείς μας, τους χιμπατζήδες, επηρεάζονται και οι δύο τόσο από τα γονίδια, όσο και από το περιβάλλον.
Όμως ο εγκέφαλος των ανθρώπων είναι πιο «ανοιχτός» και πιο εύπλαστος στις επιδράσεις των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος και των εμπειριών, πράγμα που του προσδίδει αυξημένες δυνατότητες προσαρμοστικότητας, σύμφωνα με μια νέα συγκριτική αμερικανική επιστημονική έρευνα. Αντίθετα, οι χιμπατζήδες είναι πιο «παγιδευμένοι» στις κληρονομικές επιρροές των γονιδίων τους και ο εγκέφαλός τους δεν έχει την ίδια προσαρμοστική πλαστικότητα, έτσι ώστε να μαθαίνουν συνεχώς νέα πράγματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι, σε σχέση με τον ήδη ανεπτυγμένο εγκέφαλο των νεογέννητων χιμπατζήδων, στα μωρά των ανθρώπων ο εγκέφαλος συνεχίζει να αναπτύσσεται. Ένας άνθρωπος που ξεκινά τη ζωή του με λιγότερο ανεπτυγμένο εγκέφαλο, ελέγχεται λιγότερο από τα γονίδιά του και μπορεί να είναι πιο ανοιχτός στα εξωτερικά ερεθίσματα.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, με επικεφαλής την ανθρωπολόγο Άϊντα Γκόμεζ-Ρόμπλες, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν 218 εγκεφάλους ανθρώπων (μεταξύ των οποίων, πολλών διδύμων και συγγενών) και 206 χιμπατζήδων, με τη βοήθεια τεχνικών μαγνητικής απεικόνισης.
Η μελέτη –η πρώτη του είδους της– έδειξε ότι η οργάνωση του εγκεφάλου διαφέρει ανάμεσα στους ανθρώπους και στους χιμπατζήδες. Η ανατομία του εγκεφάλου του χιμπατζή επηρεάζεται περισσότερο από τα γονίδια (κληρονομικότητα) παρά από το περιβάλλον, ενώ στους ανθρώπους η επιρροή του περιβάλλοντος είναι σαφώς πιο έντονη.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει μεγαλύτερη πλαστικότητα και μεταβάλλεται περισσότερο ανάλογα με τα εξωτερικά ερεθίσματα, πράγμα που εξηγεί σε ένα βαθμό την ταχύτερη ανθρώπινη εξέλιξη σε σχέση με τα «ξαδέρφια» μας.
«Ο ανθρώπινος εγκέφαλος φαίνεται να ανταποκρίνεται πολύ περισσότερο στις περιβαλλοντικές επιρροές. Είναι κάτι που διευκολύνει τη συνεχή προσαρμογή του εγκεφάλου μας και της συμπεριφοράς μας σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, που περιλαμβάνει την κοινωνία και τον πολιτισμό», δήλωσε η Γκόμεζ-Ρόμπλες.
Αυτό επιβεβαιώνει ότι η βιολογική και η πολιτισμική εξέλιξη έχουν διαχρονικά συμβαδίσει.