Το αρχαίο DNA ρίχνει φως στην καταγωγή των αινιγματικών Βάσκων
Οι Βάσκοι της βόρειας Ισπανίας και της νότιας Γαλλίας ανέκαθεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως έναν ξεχωριστό πληθυσμό, ενώ η μοναδική γλώσσα τους, η οποία είναι άσχετη από τις ινδοευρωπαϊκές αλλά και από οποιανδήποτε άλλη στον κόσμο, πάντα αποτελούσε πονοκέφαλο για τους γλωσσολόγους.
Τώρα, για πρώτη φορά, με τη βοήθεια της ανάλυσης του αρχαίου DNA, αποκαλύπτεται ότι οι Βάσκοι κατάγονται από τους τοπικούς πληθυσμούς των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Ιβηρικής Χερσονήσου, οι οποίοι αναμείχθηκαν σταδιακά με τους πρώτους γεωργούς που ήλθαν ως μετανάστες από τα ανατολικά. Έτσι, μάλλον καταρρίπτεται ο ισχυρισμός ότι οι Βάσκοι ήταν ένας πληθυσμός καταγόμενος αποκλειστικά από αυτόχθονες κυνηγούς-συλλέκτες, απομονωμένος εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια -κάτι που ίσως τους δυσαρεστήσει!
Μια διεθνής ομάδα γενετιστών, με επικεφαλής τον καθηγητή Ματίας Γιάκομπσον του σουηδικού Πανεπιστημίου της Ουψάλα, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) των ΗΠΑ, ανέλυσαν δείγματα DNA από οκτώ σκελετούς της λίθινης εποχής, που βρέθηκαν στο σπήλαιο Ελ Πορταγιόν στην Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας (καρδιά της χώρας των Βάσκων) και ζούσαν πριν από 3.500 έως 5.500 χρόνια, σε μια εποχή που η γεωργία είχε επικρατήσει, άρα ήταν γεωργοί.
Η ανάλυση έδειξε ότι οι στενότεροι γενετικά συγγενείς των σημερινών Βάσκων ήταν εκείνοι οι πρώτοι νεολιθικοί αγρότες της Ιβηρικής και όχι οι μεσολιθικοί αυτόχθονες κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που προηγήθηκαν των γεωργών. Το βασκικό γονιδίωμα έχει μια παρεμφερή ιστορία με τους ανθρώπους της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οι οποίοι επίσης προήλθαν από ένα ανακάτεμα των ντόπιων κυνηγών-συλλεκτών με τους αγρότες-μετανάστες.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι Βάσκοι -αφότου «γεννήθηκαν» από την επιμιξία των ντόπιων νομάδων και των αγροτών μεταναστών- έμειναν σχετικά απομονωμένοι, χάρη και στο δυσπρόσιτο της περιοχής τους, κατά τα τελευταία 5.000 χρόνια, αλλά όχι περισσότερο. Αυτοί οι πρώτοι Βάσκοι κατάφεραν να απομονωθούν από όλες τις κατοπινές μεταναστεύσεις στην Ιβηρική και έτσι να διατηρήσουν μια διακριτή γενετική και πολιτισμική ταυτότητα.
Όσον αφορά τη σύγχρονη βασκική γλώσσα, το μυστήριο παραμένει. Μια εκδοχή -την οποία υποστηρίζει η νέα γενετική έρευνα- είναι ότι προήλθε από μια γλώσσα που μιλούσαν οι πρώτοι γεωργοί στην Ιβηρική, προτού επικρατήσει η ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Μια εναλλακτική εκδοχή είναι ότι οι ρίζες της βασκικής βρίσκεται σε μια γλώσσα που μιλούσαν οι κυνηγοί-συλλέκτες και η οποία διατηρήθηκε ακόμη και μετά την επικράτηση της γεωργίας στην Ιβηρική.
Πολλοί από τους σχεδόν 700.000 Βάσκους από παλιά ζητούν να γίνουν ανεξάρτητο κράτος. Όμως η νέα έρευνα ίσως κόψει λίγο τα «φτερά» τους!