Και οι χιμπατζήδες ξέρουν από μαγειρεμένο φαγητό!

Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξαν Αμερικανοί επιστήμονες, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι εξελικτικές ρίζες του μαγειρέματος φθάνουν έως τους χιμπατζήδες.

Οι Φίλιξ Γουόρνεκεν και Αλεξάντρα Ροζάτι του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας Proceedings of Royal Society B της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών της Βρετανίας, έκαναν πειράματα με χιμπατζήδες στο Κονγκό και συμπέραναν ότι οι τελευταίοι έχουν σαφή προτίμηση για το μαγειρεμένο φαγητό. Έχουν, επίσης, την ικανότητα να καταλαβαίνουν τον μετασχηματισμό του άψητου φαγητού σε μαγειρεμένο και ακόμη μπορούν να αποθηκεύσουν και να μεταφέρουν φαγητό με στόχο να το μαγειρέψουν, βάζοντάς το πάνω από τη φωτιά.

Αν και σήμερα πια η διαδικασία του μαγειρέματος θεωρείται αυτονόητη, η σύλληψη από τους προγόνους μας της ιδέας ότι, χάρη στη φωτιά και στη θερμότητα, μια ακατέργαστη τροφή μετατρέπεται σε κάτι πιο εύγεστο και ευκολοχώνευτο, υπήρξε ορόσημο για την ανθρώπινη επινοητικότητα και για την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

Καθοριστική, εν προκειμένω, υπήρξε η συμβολή του καθηγητή βιολογικής ανθρωπολογίας Ρίτσαρντ Ράνγκαμ του Χάρβαρντ, σύμφωνα με τον οποίο το μαγείρεμα έπαιξε ρόλο-κλειδί στην ανθρώπινη εξέλιξη (το βιβλίο του «Παίρνοντας φωτιά: Πώς η μαγειρική μάς έκανε ανθρώπους», έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά).

Φαίνεται, όμως, πως μια τέτοια νοητική ικανότητα δεν είναι άγνωστη ούτε στους χιμπατζήδες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πέρα από τον έλεγχο της φωτιάς (άναμμα-διατήρηση-σβήσιμο), που είναι μια καθαρά ανθρώπινη ικανότητα, οι χιμπατζήδες διαθέτουν όλες τις υπόλοιπες δεξιότητες και «ενοράσεις» για να κατανοήσουν το μαγείρεμα -και τελικά ίσως για να μαγειρέψουν.

Σε ένα εντυπωσιακό πείραμα, οι επιστήμονες έδωσαν στους χιμπατζήδες μια συσκευή μαγειρέματος και πατάτες, για να δουν αν θα έσπευδαν να τις φάνε αμέσως (όπως συνήθως κάνουν τα ζώα) ή αν θα προτιμούσαν να περιμένουν, εωσότου αυτές ψηθούν.

Προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών, οι χιμπατζήδες, όταν πήραν τις άψητες πατάτες, προτίμησαν να τις βάλουν για... μαγείρεμα, περιμένοντας να ψηθούν. Περίπου οι μισοί χιμπατζήδες έδειξαν προτίμηση στο μαγείρεμα, ενώ οι άλλοι μισοί βιάστηκαν να φάνε τις ωμές πατάτες.

Ακόμη πιο αξιοσημείωτο ήταν ότι, όταν οι επιστήμονες έδωσαν ωμές πατάτες και ξύλα στους χιμπατζήδες, οι τελευταίοι έβαλαν στη συσκευή μαγειρέματος μόνο τις πατάτες, καταλαβαίνοντας ότι τα ξύλα δεν μπορούν να μαγειρευτούν. Εξίσου εντυπωσιακό ήταν ότι, όταν οι ερευνητές έδωσαν ωμές πατάτες στους χιμπατζήδες, αλλά σε κάποια απόσταση από τη συσκευή του μαγειρέματος, οι τελευταίοι πήραν τις πατάτες και τις πήγαν εκεί που βρισκόταν η συσκευή, προφανώς με πρόθεση να τις μαγειρέψουν.

Η επιβεβαίωση ήλθε με το τελικό πείραμα, όταν οι επιστήμονες έδωσαν πάλι ωμές πατάτες στους χιμπατζήδες, αλλά εξαφάνισαν τελείως τη συσκευή μαγειρέματος.

Παρόλα αυτά, αρκετοί χιμπατζήδες φύλαξαν σε μια άκρη τις πατάτες και περίμεναν για να τις μαγειρέψουν αργότερα, όταν η συσκευή θα εμφανιζόταν και πάλι.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, όλα αυτά δείχνουν ότι οι άνθρωποι κατείχαν ήδη το κατάλληλο νοητικό «οπλοστάσιο» για το μαγείρεμα ήδη από την αρχή της εξέλιξής τους, αφού και οι χιμπατζήδες είχαν τέτοιες ικανότητες. Το μόνο -και κρίσιμο- που χρειάσθηκε να κάνουν οι άνθρωποι, ήταν να ελέγξουν τη φωτιά και να τη χρησιμοποιήσουν για μαγείρεμα.

Οι επιστήμονες έχουν δει άγριους χιμπατζήδες να παρατηρούν τις φωτιές που ανάβουν μόνες τους στη φύση, π.χ. λόγω πτώσης κεραυνού, και έχουν προσέξει ότι μερικές φορές τρώνε ψημένο φαγητό που, από τύχη, έχει «μαγειρευτεί» στη φωτιά. Κάπως έτσι, πιθανότατα, οι πιθηκόμορφοι πρόγονοί μας κατάλαβαν τα οφέλη της φωτιάς, συσχετίζοντάς τη νοητικά με το μαγειρεμένο, πιο νόστιμο και πιο εύπεπτο φαγητό. Μετά, έπρεπε απλώς να βρουν τρόπο για να ανάψουν μόνοι τους τη φωτιά και να κάνουν το πρώτο μπάρμπεκιου!