Τι πληροφορίες θα αποκαλύψει ο σκελετός της Αμφίπολης

Τον περασμένο Μάρτιο, Βρετανοί αρχαιολόγοι εντόπισαν το πρώτο περιστατικό καρκίνου στην Ιστορία, έπειτα από αναλύσεις που πραγματοποίησαν σε σκελετό 3.200 ετών. Ο σκελετός φαίνεται πως ανήκε σε ένα νεαρό άνδρα, μεταξύ 25 και 35 ετών, και ανακαλύφθηκε σε ένα τάφο στο Σουδάν, στην περιοχή του ποταμού Νείλου. Τα οστά υπέδειξαν την ύπαρξη μεταστατικού καρκινώματος.

Οι αναλύσεις επιβεβαίωσαν ότι ο καρκίνος ξεκίνησε από ένα κακοήθη όγκο στους μαλακούς ιστούς και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στο υπόλοιπο σώμα. Η σχετική μελέτη αναφέρει πως ο σκελετός αυτός αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα μεταστατικού καρκίνου που έχει βρεθεί ποτέ.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Durham και το Βρετανικό Μουσείο της Αγγλίας δηλώνουν πως η ανακάλυψη θα βοηθήσει ώστε να ερευνηθούν σε βάθος τα αίτια του καρκίνου την εποχή εκείνη. Παράλληλα, οι εργαστηριακές αναλύσεις θα βοηθήσουν τους ερευνητές να αντλήσουν στοιχεία για τη διαχρονική εξέλιξη της νόσου.

Οι ενδείξεις καρκίνου είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο στα αρχαιολογικά ευρήματα κι έτσι οι επιστήμονες είχαν καταλήξει ότι μάλλον πρόκειται για μια μοντέρνα νόσο που οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο ζωής. Ωστόσο, η νέα ανακάλυψη υποδεικνύει ότι ο καρκίνος υπήρχε ήδη από το 1.200 π.Χ.

Λίγους μήνες αργότερα, τον περασμένο Ιούλιο, αρχαιολόγοι από τη Γαλλία ανακάλυψαν πιθανώς το σκελετό του πρώτου ανθρώπου που έπασχε από σύνδρομο Down, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση International Journal of Paleopathology.

Ένα παιδί που πέθανε πριν από 1.500 χρόνια περίπου στην περιοχή της Γαλλίας που είναι σήμερα γνωστή ως Chalon-sur-Saône φαίνεται πως έφερε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συνδρόμου, όπως το πλατύ μέτωπο και τα μικρά μάτια.

«Πρόκειται για το αρχαιότερο περιστατικό που έχει καταγραφεί και μάλιστα σε πολύ μικρής ηλικίας άτομο», αναφέρει η σχετική μελέτη.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα που συμμετείχαν στις αρχαιολογικές έρευνες δηλώνουν πως τα στοιχεία είναι εξαιρετικά ακριβή και επιβεβαιώνουν πως πρόκειται πράγματι για ένα παιδί που έπασχε από το σύνδρομο.

Ένας από τους επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο του Μπορντό υπογραμμίζει ότι το παιδί είχε ταφεί ακριβώς όπως και τα υπόλοιπα σώματα στο σημείο αυτό, καταδεικνύοντας πως το σύνδρομο δεν έφερε πιθανώς κάποιο χαρακτηριστικό κοινωνικό στίγμα κατά το Μεσαίωνα.

Παράλληλα, τις αιτίες εκδήλωσης καρκίνου θα μπορούσε να αποκαλύψει η μελέτη των οστών του ανθρώπου «ελέφαντα», σύμφωνα με επιστήμονες του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, όπου βρίσκονται αποθηκευμένα.

Συγκεκριμένα, θεωρούν ότι ο σκελετός του ανθρώπου «ελέφαντα», θα μπορούσε να ρίξει φως στην ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων αλλά και στις αιτίες της, αποκαλύπτοντας γιατί ορισμένες φορές τα κύτταρα αρχίζουν να αναπτύσσονται εκτός ελέγχου, προκαλώντας καρκινικούς όγκους.

Και στο παρελθόν οι ειδικοί είχαν επιχειρήσει να μελετήσουν τα οστά του ανθρώπου «ελέφαντα», το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Joseph Carey Merrick, χωρίς επιτυχία όμως, καθώς το DNA δεν μπορούσε να εξαχθεί από αυτά, επειδή είχαν στο παρελθόν καθαριστεί με κάποιο λευκαντικό.

Χάρη, ωστόσο, στις νέες τεχνικές κατέστη δυνατή η εξαγωγή δείγματος DNA, με αποτέλεσμα οι μελέτες να επαναληφθούν, ενώ οι επιστήμονες δηλώνουν αισιόδοξοι για τον εντοπισμό των αιτιών που προκάλεσαν την παραμόρφωση.

Όπως εξήγησε ο καθηγητής Richard Trembath, του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, κάποιο υποκείμενο γενετικό πρόβλημα ήταν υπεύθυνο για την υπερανάπτυξη του ιστού του ανθρώπου ελέφαντα, το οποίο μπορεί να αποκαλύψει τον τρόπο που ένα κύτταρο αναπτύσσεται, αλλά και τον τρόπο που σταματά να αναπτύσσεται.

«Θεωρώ ότι με μελέτες αυτού του είδους θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τι είναι αυτό που καθορίζει τον μηχανισμό με τον οποίο ένα κύτταρο οδηγείται από μια φυσιολογική κατάσταση, σε μια ανώμαλη διαδικασία κυτταρικής ανάπτυξης», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η ανάλυση των αρχαιολογικών ευρημάτων μπορεί επίσης να αποκαλύψει πληροφορίες για τις συνήθειες των ανθρώπων που έζησαν πολλούς αιώνες πριν.

Για παράδειγμα, στη διαπίστωση ότι η στοματική υγεία των ανθρώπων που ζούσαν πριν από 1.800 χρόνια ήταν πολύ καλύτερη από αυτή των σύγχρονων ανθρώπων, κατέληξαν οι Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο King's College του Λονδίνου (KCL).

Αυτό προέκυψε από την εξέταση 303 κρανίων από ένα χώρο ταφής της ρωμαϊκής Βρετανίας στο Πάουντμπερι της νοτιοδυτικής Αγγλίας, στην αναζήτηση ιχνών οδοντικών προβλημάτων, όπως η τερηδόνα και η περιοδοντική νόσος, δηλαδή η χρόνια ουλίτιδα που έχει φθείρει τα ούλα ή και το υποκείμενο οστό της γνάθου.

Η Βρετανία ήταν επαρχία της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας από το 43 π.Χ. έως το 409 μ.Χ. Τα κρανία που εξετάστηκαν είναι της περιόδου 200 έως 400 μ.Χ. και φυλάσσονται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (NHM) του Λονδίνου.

Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες του KCL, μόνο το 5% από αυτά έφερε ίχνη μέτριας έως σοβαρής περιοδοντίτιδας.

Ωστόσο στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες η ουλίτιδα είναι πολύ πιο συχνή. Στη Βρετανία πάσχει ποσοστό έως 30% των ενηλίκων και στις ΗΠΑ ο ένας στους δύο στις ηλικίες άνω των 30 ετών, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Περιοδοντολογίας (AAP).

Στην Ελλάδα υγιές περιοδόντιο έχει μόνο το 11,8% των ατόμων ηλικίας 35-44 ετών, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας (ΕΟΟ).

Εξίσου σημαντικό είναι και το εύρημα ότι μόνο στο ένα στα δύο κρανία υπήρχαν δόντια με τερηδόνα.

Όπως γράφουν οι ερευνητές του KCL στην «Βρετανική Οδοντική Επιθεώρηση» (BDL), οι άνθρωποι που ζούσαν στο Πάουντμπερι μεταξύ 200 και 400 μ.Χ. ακολουθούσαν μια διατροφή που ήταν πλούσια σε ακατέργαστα δημητριακά και έτσι από μικρή ηλικία παρουσίασαν εκτεταμένη φθορά στα δόντια τους λόγω τριβής.

Γενετικά ήταν όμοιοι με τους σύγχρονους Ευρωπαίους, ενώ όσοι επιζούσαν των νοσημάτων της παιδικής ηλικίας που τους αποδεκάτιζαν εκείνη την εποχή, είχαν προσδόκιμο επιβιώσεως γύρω στα 40 χρόνια.

«Η παρούσα μελέτη δείχνει σημαντική επιδείνωση της στοματικής υγείας από την ρωμαϊκή εποχή έως σήμερα», είπε η κυρία Θέυα Μόλεσον, αρχαιολόγος στο NHM.

«Αυτό πιθανώς οφείλεται σε σύγχρονες συνήθειες, όπως το κάπνισμα, που αποτελεί έναν από τους παράγοντες που ευνοούν την περιοδοντίτιδα» διευκρινίζει.

Διαβάστε επίσης:

Ακόμη και οι Φαραώ είχαν αθηροσκλήρωση!
Δεν θα πιστεύετε τι έτρωγαν οι Νεάντερνταλ