Ποιες ουσίες θεωρούνται καρκινογόνες σε καλλυντικά και σαμπουάν

Ορισμένες ουσίες, που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα προϊόντα, έχουν αναγνωριστεί ως καρκινογόνες, θέτοντας πιθανούς κινδύνους υγείας με παρατεταμένη έκθεση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει λάβει προληπτικά μέτρα απαγορεύοντας αρκετές Καρκινογόνες, Μεταλλαξιογόνες ή Επανατοξικές (CMR) ουσίες σε καλλυντικά προϊόντα για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Αλλά με την ευκολία διακίνησης και αγοράς καλλυντικών προϊόντων μέσω του διαδικτύου να έχει εκτοξευθεί, πολλοί χρήστες είναι έκθετοι σε αυτόν τον κίνδυνο, αν αγοράζουν καλλυντικά μέσω διαδικτύου.

Αυτό το άρθρο παραθέτει τις απαγορευμένες καρκινογόνες ουσίες στα καλλυντικά, εστιάζοντας στους κανονισμούς της ΕΕ και επισημαίνει συστατικά που βρίσκονται συνήθως σε σαμπουάν και είδη προσωπικής φροντίδας, τα οποία ενδέχεται να ενέχουν κίνδυνο καρκίνου.

Τι είναι οι καρκινογόνες ουσίες

Είναι ουσίες ικανές να προκαλέσουν καρκίνο σε ζωντανούς ιστούς. Μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο μέσω βλάβης του DNA, χρόνιας φλεγμονής, ορμονικής διαταραχής ή άλλων βιολογικών μηχανισμών. Οι καρκινογόνες ουσίες ταξινομούνται σε κατηγορίες με βάση την ισχύ των στοιχείων, που υποστηρίζουν τη δυνατότητα πρόκλησης καρκίνου:

1. Κατηγορία 1Α: Είναι γνωστό ότι είναι καρκινογόνος ουσία για τον άνθρωπο (πιο ισχυρή απόδειξη).
2. Κατηγορία 1B: Πιστεύεται ότι είναι εν δυνάμει καρκινογόνος ουσία (βάσει μελετών σε ζώα).
3. Κατηγορία 2: Ύποπτη καρκινογόνος ουσία (περιορισμένες ενδείξεις σε ανθρώπους).

Ο κανονισμός (ΕΚ) 1223/2009 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα καλλυντικά απαγορεύει αυστηρά τη χρήση ουσιών, που ταξινομούνται σε αυτές τις κατηγορίες, εκτός εάν παρέχεται εξαίρεση υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Απαγορευμένες καρκινογόνες ουσίες σε καλλυντικά προϊόντα

Η ΕΕ έχει απαγορεύσει πολλές ουσίες CMR στα καλλυντικά από τον Δεκέμβριο του 2010, με τακτικές ενημερώσεις. Ακολουθούν οι πιο βασικές απαγορευμένες ουσίες, οι οποίες απαγορεύονται λόγω της ταξινόμησής τους ως ουσίες CMR σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 790/2009 και τις τροποποιήσεις του.

* Ο αριθμός CAS (Chemical Abstracts Service) είναι ένα μοναδικό αριθμητικό αναγνωριστικό, που εκχωρείται σε κάθε χημική ουσία η οποία περιγράφεται στην επιστημονική βιβλιογραφία. Αυτό το αναγνωριστικό βοηθά στην τυποποίηση της αναγνώρισης χημικών ουσιών σε διαφορετικές βάσεις δεδομένων και ρυθμιστικούς φορείς παγκοσμίως.

Καρκινογόνες ουσίες σε σαμπουάν και προϊόντα ατομικής περιποίησης

Πέρα από τις απαγορευμένες ουσίες, ορισμένα συστατικά, που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται νόμιμα σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας, έχουν εγείρει ανησυχίες λόγω των πιθανών καρκινογόνων επιδράσεων τους. Αυτές οι ουσίες είναι:

• Φορμαλδεΰδη (Formaldehyde) και συντηρητικά απελευθέρωσης φορμαλδεΰδης (π.χ. ϋδαντοΐνη DMDM): Χρησιμοποιείται σε σαμπουάν και προϊόντα νυχιών. Γνωστό καρκινογόνο για τον άνθρωπο, που συνδέεται με τον καρκίνο του φάρυγγα.
• Πίσσα άνθρακα (Coal Tar): Βρίσκεται σε ορισμένα σαμπουάν για την πιτυρίδα. Συνδέεται με καρκίνο του δέρματος με μακροχρόνια έκθεση.
• 1,4-Διοξάνη (1,4-Dioxane): Υποπροϊόν σε σαμπουάν και σαπούνια. Ταξινομείται ως πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο.
• Πολυαιθυλενογλυκόλες (Polyethylene Glycols - PEGs): Μπορεί να είναι μολυσμένες με αιθυλενοξείδιο, γνωστό καρκινογόνο.
• Βενζόλιο (Benzene): Πρόσφατα ανιχνεύθηκε σε ορισμένα ξηρά σαμπουάν, Είναι γνωστό ότι προκαλεί λευχαιμία με παρατεταμένη έκθεση.

Ενώ οι ρυθμιστικοί φορείς σε διάφορες χώρες παρακολουθούν αυτές τις ουσίες, η παρουσία τους στα προϊόντα υπογραμμίζει την ανάγκη ευαισθητοποίησης των καταναλωτών.

Πώς να προσδιορίσετε τα δυνητικά επιβλαβή συστατικά

Όταν αγοράζετε προϊόντα προσωπικής περιποίησης:

1. Διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες συστατικών: Προσέξτε για χημικές ουσίες όπως φορμαλδεΰδη, parabens, λιθανθρακόπισσα και ενώσεις PEG.
2. Επιλέξτε πιστοποιημένα προϊόντα: Αναζητήστε πιστοποιήσεις όπως "χωρίς parabens", "χωρίς φορμαλδεΰδη" ή "πιστοποιημένο βιολογικό".
3. Έξυπνες εφαρμογές: Εργαλεία όπως το Think Dirty ή το Skin Deep Database του EWG μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της ασφάλειας του προϊόντος.

Συχνές Ερωτήσεις

"Ποιες είναι οι ουσίες CMR στα καλλυντικά;"

Οι ουσίες CMR είναι χημικές ουσίες που ταξινομούνται ως Καρκινογόνες, Μεταλλαξιογόνες ή Επανατοξικές, που σημαίνει ότι μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, γενετικές μεταλλάξεις ή αναπαραγωγική τοξικότητα. Η ΕΕ ρυθμίζει αυστηρά αυτές τις ουσίες βάσει του Κανονισμού Καλλυντικών (ΕΚ) 1223/2009, απαγορεύοντάς τους από τα καλλυντικά προϊόντα, εκτός εάν παραχωρηθούν ειδικές εξαιρέσεις.

"Απαγορεύονται όλα τα καρκινογόνα στα καλλυντικά προϊόντα;"

Όχι, δεν απαγορεύονται παγκοσμίως όλες οι πιθανές καρκινογόνες ουσίες. Η ΕΕ έχει αυστηρές απαγορεύσεις, αλλά ορισμένες ουσίες παραμένουν νόμιμες σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου οι κανονισμοί διαφέρουν. Για παράδειγμα, η φορμαλδεΰδη και η λιθανθρακόπισσα απαγορεύονται στην ΕΕ, αλλά εξακολουθούν να επιτρέπονται σε ορισμένα καλλυντικά προϊόντα των ΗΠΑ εντός καθορισμένων ορίων.

"Πώς μπορώ να μειώσω την έκθεσή μου σε καρκινογόνες ουσίες στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας;"

Αποφύγετε προϊόντα με φορμαλδεΰδη, parabens, λιθανθρακόπισσα και PEGs.
Επιλέξτε προϊόντα χωρίς άρωμα για να ελαχιστοποιήσετε την έκθεση σε χημικά.
Ελέγξτε για προϊόντα που συμμορφώνονται με την ΕΕ, καθώς τηρούν αυστηρότερα πρότυπα ασφαλείας.

"Μπορεί το ξηρό σαμπουάν να προκαλέσει καρκίνο;"

Πρόσφατες έρευνες έχουν εντοπίσει βενζόλιο, ένα γνωστό καρκινογόνο, σε ορισμένα ξηρά σαμπουάν. Η έκθεση στο βενζόλιο με την πάροδο του χρόνου συνδέεται με καρκίνους του αίματος όπως η λευχαιμία. Ενώ ο κίνδυνος από περιστασιακή χρήση είναι χαμηλός, καλό είναι να επιλέγετε προϊόντα χωρίς βενζόλιο.

Σύνοψη

Οι καρκινογόνες ουσίες στα καλλυντικά και τα σαμπουάν ενέχουν πιθανούς κινδύνους υγείας, γι' αυτό και οι αυστηροί κανονισμοί —ειδικά στην ΕΕ— οδήγησαν στην απαγόρευση πολλών επικίνδυνων χημικών ουσιών. Ωστόσο, η επαγρύπνηση των καταναλωτών παραμένει καίριας σημασίας, καθώς ορισμένα προϊόντα εξακολουθούν να περιέχουν δυνητικά επιβλαβή συστατικά.

ΠΡΟΣΟΧΗ στα προϊόντα που αγοράζετε μέσω διαδικτύου! Είναι πιθανό να έχουν διαφύγει των σχετικών ελεγκτικών μηχανισμών και να περιέχουν απαγορευμένες, καρκινογόνες ουσίες.

Πηγές: ec.europa.eu, safecosmetics.org, dana-farber.org, utah.edu, americanoncology.com