Φάρμακα από πλάσμα, πρόσβαση και πλασμαφαίρεση: Μια σύνθετη εξίσωση ζωτικής σημασίας

Παράλληλα, έχουν και πάρα πολλές εφαρμογές στην καθημερινή ιατρική, όπως η θεραπεία δαγκωμάτων ζώων, η αντιμετώπιση εγκαυμάτων ή τραυμάτων, η υποστήριξη ασθενών μετά από χειρουργεία, οι θεραπείες ηπατίτιδας, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, ακόμα και η πρόληψη λοιμώξεων σε παιδιά με HIV.

Τι είναι το πλάσμα;

Το πλάσμα αποτελεί κύριο συστατικό του αίματός μας και παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας. Αποτελεί περίπου το 55% του συνολικού όγκου του αίματος και είναι ένα διαυγές, υποκίτρινο υγρό. Περιέχει νερό (92%), πρωτεΐνες (7%), άλατα, ένζυμα και άλλα συστατικά. Το πλάσμα έχει ικανότητα να λειτουργεί ως δίκτυο μεταφοράς, επιτρέποντας την παροχή απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως πρωτεΐνες, αντισώματα, ορμόνες και οξυγόνο στα κύτταρα. Συνολικά, το πλάσμα διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού μας σε πολλαπλά επίπεδα.

Παραγωγή και σημασία φαρμάκων από ανθρώπινο πλάσμα

Για να παραχθούν αυτά τα ζωτικής σημασίας φάρμακα, η παγκόσμια ιατροφαρμακευτική κοινότητα βασίζεται αποκλειστικά στη συλλογή πλάσματος από υγιείς δότες. Αυτό συμβαίνει γιατί το πλάσμα, που είναι η απαραίτητη πρώτη ύλη για την παραγωγή τους, δεν μπορεί να δημιουργηθεί τεχνητά σε εργαστήριο, και για αυτό πρέπει να συλλέγεται μέσω πλασμαφαίρεσης από εθελοντές δότες πλάσματος. Και εδώ αρχίζει η πολυπλοκότητα αυτής της αλυσίδας ιατρικής φροντίδας για περισσότερους από 300.000 ασθενείς με σπάνιες και χρόνιες παθήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Με την πρόσβαση των συμπολιτών μας σε φαρμακευτικές θεραπείες που είναι κρίσιμες για το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής τους, αλλά και την ιατρική κοινότητα να εξαρτάται για μια σειρά καθημερινών ιατρικών πράξεων από τη διαθέσιμη ποσότητα PDMPs, η πλασμαφαίρεση μετατρέπεται σε μια ζωτικής σημασίας διαδικασία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της σταθερής ανάγκης για δωρεά πλάσματος είναι πως για τη θεραπεία ενός μόνο ασθενούς με πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή ανοσοανεπάρκεια χρειάζονται 130 δωρεές πλάσματος σε ετήσια βάση, ενώ 1.200 χρειάζονται για την παραγωγή αντίστοιχης θεραπείας για την αιμορροφιλία.

Πώς γίνεται η δωρεά πλάσματος;

Η πιο άμεση και αποτελεσματική διαδικασία συλλογής του ανθρώπινου πλάσματος ονομάζεται πλασμαφαίρεση. Πρόκειται για μια ασφαλή και σχετικά απλή διαδικασία που διαρκεί περίπου 90 λεπτά. Μέσω αυτής, το πλάσμα διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα συστατικά του αίματος, όπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.

Η περιορισμένη διαθεσιμότητα των PDMPs θέτει σε κίνδυνο το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς μεγάλος αριθμός αντιμετωπίζει επιπλοκές στην υγεία του, όπως πόνο και κινητικές δυσκολίες, που σαφώς επηρεάζουν και την ψυχική τους υγεία. Για παράδειγμα, οι ανοσοσφαιρίνες επιτρέπουν σε ασθενείς με κοινή ποικίλη ανοσοανεπάρκεια να έχουν ένα σχεδόν φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής που σε άλλη περίπτωση δεν θα είχαν. Μια ομάδα ασθενών που η ζωή της αλλά και η ποιότητα της βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την εθελοντική δωρεά πλάσματος.

Η κρισιμότητα των PDMPs προκύπτει τόσο από τον ειδικό τρόπο παραγωγής τους, όσο και από το εύρος των αναγκών που έρχονται να καλύψουν ως θεραπευτικά σκευάσματα. Για να εξασφαλίσουμε πως όλοι οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη αυτά τα φάρμακα θα έχουν διαρκή πρόσβαση σε αυτά, είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε την επαρκή διαθεσιμότητα πλάσματος που χρειάζεται για την παραγωγή τους. Ο μόνος τρόπος για να τα καταφέρουμε είναι να ενισχύσουμε και άλλο την εθελοντική προσφορά πλάσματος, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ, όπου παρουσιάζονται σημαντικές ελλείψεις, οι οποίες καλύπτονται με εισαγωγές από τις ΗΠΑ σε ποσοστό 40%. Έτσι, οι πιο ευάλωτοι συνάνθρωποί μας θα μπορούν να ζουν πιο υγιείς, πιο άνετες και πιο γεμάτες ζωές.