Φαρμακευτική Συμμόρφωση: Πώς θα πείσουμε τους ασθενείς να πάρουν τα φάρμακά τους;
Αρκετές φορές οι ασθενείς δεν λαμβάνουν τα φάρμακά τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά σημαντικά προβλήματα υγείας. Τα ποσοστά είναι εντυπωσιακά και υπογραμμίζουν το μέγεθος του προβλήματος. Αρκεί μόνο να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η Φαρμακευτική Συμμόρφωση των ασθενών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα προσεγγίζει το 50%!
Γιατί οι ασθενείς δεν ακολουθούν τις συμβουλές και τη θεραπεία που προτείνει ο γιατρός τους; Πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση; Υπάρχει τρόπος να συμμορφωθούν οι ασθενείς στη φαρμακευτική τους αγωγή;
Παρακάτω, ακολουθούν απαντήσεις σε αυτά και μερικά ακόμη σημαντικά ερωτήματα.
«Τα φάρμακα δεν δουλεύουν σε ασθενείς που δεν τα παίρνουν»
Αρχικά πρέπει να διευκρινιστεί η σημασία του όρου «Φαρμακευτική Συμμόρφωση». Πρόκειται για τον βαθμό στον οποίο ο ασθενής ακολουθεί τις συμβουλές του γιατρού, συμμετοχικά και όχι παθητικά, για την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου του. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε και τη φράση του παιδοχειρουργού C. Everett Koop: «Τα φάρμακα δεν δουλεύουν σε ασθενείς που δεν τα παίρνουν»…
Αλλά και στην αρχαιότητα, ο Ιπποκράτης πρώτος εντόπισε το εν λόγω πρόβλημα, επισημαίνοντας ότι ο γιατρός «δεν πρέπει να κάνει αυτό που πιστεύει ο ίδιος ότι είναι σωστό, αλλά να κάνει και τον ασθενή να συνεργαστεί σε αυτό». Ο ασθενής, δηλαδή, πρέπει να συμφωνήσει με τον γιατρό του σε όλα τα βήματα και τις ενέργειες σχετικά με τη θεραπεία του. Κάθε ιατρική συνταγή αλλά και συμβουλή προς τον ασθενή αποσκοπεί στην εξασφάλιση των επιθυμητών κλινικών αποτελεσμάτων με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση των παθολογικών του καταστάσεων.
Γιατί κάποιος αρνείται να πάρει τα φάρμακά του;
Το πρόβλημα της ελλιπούς Φαρμακευτικής Συμμόρφωσης είναι πολυδιάστατο. Τον πιο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο ασθενής. Συνηθέστερα, η ελλιπής συμμόρφωση είναι ακούσια και ως πρώτο αίτιο προτάσσεται από τους ασθενείς ότι απλά ξέχασαν να λάβουν το φάρμακό τους.
Άλλοι παράγοντες που οδηγούν έναν ασθενή στο να σταματήσει την φαρμακευτική του αγωγή έχουν να κάνουν με την ίδια τη θεραπεία. Για παράδειγμα, ο φόβος μίας ανεπιθύμητης ενέργειας ή η αδυναμία κατανόηση των οδηγιών λήψης μπορεί να είναι ανασταλτικοί παράγοντες. Επιπλέον, τα αίτια μπορεί να σχετίζονται με την ίδια τη νόσο, η οποία μπορεί να μην έχει συμπτώματα, οπότε ο ασθενής σκέφτεται ότι είναι καλύτερα και να σταματήσει την αγωγή του.
Η ελλιπής φαρμακευτική συμμόρφωση δυσχεραίνει την ποιότητα ζωής των ασθενών
Η Φαρμακευτική Συμμόρφωση επηρεάζει σημαντικά το προσδοκώμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα. H ελλιπής συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή αυξάνει τις πιθανότητες αποτυχίας της θεραπείας, επιδείνωσης της νόσου, εμφάνισης ανεπιθύμητων φαρμακευτικών ενεργειών και επιβάρυνσης της ποιότητας ζωής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ελλιπής φαρμακευτική συμμόρφωση σε ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νοσηλείας κατά 10% έως 40%, αλλά και της θνητότητα κατά 50% έως και 80%.
Η σημασία της αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ γιατρών και ασθενών
Τι μπορεί να γίνει προκειμένου να μειωθούν τα φαινόμενα ελλιπούς φαρμακευτικής συμμόρφωσης; Η τήρηση ενός θεραπευτικού πλάνου αποτελεί μια συνεχή και δυναμική διαδικασία. Η σαφής και αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών τους αποτελεί προτεραιότητα.
Επιπλέον, η εποικοδομητική και εξατομικευμένη θεραπευτική εκπαίδευση και επιμόρφωση του ασθενή πάνω στην ασθένεια του, καθώς και η αναγνώριση και αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών των ασθενών, είναι εξίσου σημαντικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την επίλυση του προβλήματος.