Δυσανεξία στη γλουτένη ή στις φρουκτάνες; Πώς θα ξεχωρίσετε τις δύο καταστάσεις & τι να κάνετε

Υπάρχει όμως και μια άλλη, λιγότερο γνωστή ευαισθησία σε τρόφιμα που πρέπει να γνωρίζετε, καθώς μπορεί να αποτελεί την πραγματική αιτία των συμπτωμάτων στο έντερό σας.

Πρόκειται για τη δυσανεξία στις φρουκτάνες, δηλαδή την αδυναμία να αφομοιώσετε σωστά τις οργανικές ενώσεις που ανήκουν στην ομάδα των υδατανθράκων που ονομάζονται ολιγοσακχαρίτες και είναι φυσικά παρούσες σε ορισμένα αμυλούχα τρόφιμα και σε κάποια φρούτα, λαχανικά και δημητριακά.

Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν μάλιστα ότι οι περισσότεροι δεν έχουν δυσανεξία στη γολυτένη αλλά στις φρουκτάνες.

Όπως και η γλουτένη, η έκθεση στις φρουκτάνες μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα σε άτομα που έχουν ευαισθησία στην κατανάλωση υδατανθράκων.

Πρόκειται ωστόσο για διαφορετικές δυσανεξίες, που σημαίνει ότι και οι θεραπείες τους διαφέρουν ελαφρώς.

Τι είναι η δυσανεξία στις φρουκτάνες;

Η φρουκτάνη είναι ένας τύπος σύνθετου υδατάνθρακα που αποτελείται από αλυσίδες φρουκτόζης, μιας μορφής ζάχαρης, εξηγεί η Lindsay Malone, διατροφολόγος και καθηγήτρια στην ιατρική σχολή του Case Western Reserve University. «Η δυσανεξία στη φρουκτάνη είναι η αδυναμία πέψης των φρουκτανών, οι οποίες βρίσκονται στο σιτάρι, τα κρεμμύδια, το σκόρδο, το κριθάρι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, το μπρόκολο, τα φιστίκια και τις αγκινάρες. Βρίσκεται και σε άλλα τρόφιμα, αλλά σε υψηλές ποσότητες περιέχεται σε αυτά τα τρόφιμα».

Οι φρουκτάνες μπορεί να είναι δύσκολο να διασπαστούν στο έντερο αν δεν έχετε επαρκή επίπεδα ενός ενζύμου που ονομάζεται άλφα-γαλακτοσιδάση, λέει ο Ashkan Farhadi, γαστρεντερολόγος στο Memorial Care Orange Coast Medical Center στο Fountain Valley της Καλιφόρνια.

Τα ένζυμα επιταχύνουν τον ρυθμό μιας συγκεκριμένης χημικής αντίδρασης στα κύτταρα. Σε αυτή την περίπτωση, βοηθούν στην διάσπαση των φρουκτανών στο έντερο.

«Αν δεν μπορείτε να διασπάσετε τις φρουκτάνες, θα παραμείνουν αχώνευτες στο έντερο και θα φτάσουν στο κόλον», λέει ο Δρ. Farhadi.

Τα αέρια είναι ένα σημαντικό σημάδι δυσανεξίας στις φρουκτάνες. Άλλα συμπτώματα παραπέμπουν σε αυτά του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, μια πάθηση που προκαλεί κρίσεις στομαχικού πόνου, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, λέει η Ellen Stein, γαστρεντερολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Rutgers Robert Wood Johnson Medical School. Αυτό σημαίνει φούσκωμα, διάρροια και επείγουσα ανάγκη για αφόδευση, λέει ο Δρ. Farhadi. «Είναι ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με την ευαισθησία στη γλουτένη ή τη δυσανεξία στη λακτόζη», προσθέτει.

Η δυσανεξία στις φρουκτάνες μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ότι αντιμετωπίζετε κάποιο άλλο υποκείμενο πρόβλημα υγείας του εντέρου, λέει η Malone. «Οι παθήσεις του εντέρου τείνουν να εμφανίζονται μαζί. Αν σκεφτείτε το έντερο σαν έναν κήπο, αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το χώμα, δεν περιορίζεται σε ένα σημείο του κήπου». Η δυσανεξία στις φρουκτάνες μπορεί να συνδέεται με την υπερβολική ανάπτυξη βακτηρίων στο λεπτό έντερο.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πάντως, οι γιατροί δεν γνωρίζουν γιατί κάποιος αναπτύσσει δυσανεξία στις φρουκτάνες.

Γιατί συγχέεται με τη δυσανεξία στη γλουτένη;

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται κυρίως στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Αλλεργίας, Άσθματος και Ανοσολογίας, όταν έχετε αυτή την δυσανεξία, συχνά εμφανίζετε αέρια, πόνο στο στομάχι ή διάρροια όταν τρώτε γλουτένη. Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την κοιλιοκάκη, η οποία είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που βλάπτει το λεπτό έντερο όταν καταναλώνεται γλουτένη.

Γιατί λοιπόν συγχέεται η δυσανεξία στη γλουτένη με τη δυσανεξία στις φρουκτάνες;

Ένας λόγος είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι απλά πιο εξοικειωμένοι με τη γλουτένη, οπότε μπορεί να υποθέτουν ότι αυτό είναι το πρόβλημά τους, λένε οι ειδικοί. Και δεδομένου ότι τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ, μπορεί να προκληθεί σύγχυση. Ένας άλλος λόγος είναι ότι πολλά τρόφιμα περιέχουν και γλουτένη και φρουκτάνες, οπότε είναι εύκολο να μπερδευτεί κανείς με τα συμπτώματα και να μην ξέρει αν το πρόβλημα είναι η μία ή και οι δύο κατηγορίες τροφών.

Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν τρόποι διάγνωσης καμίας από τις δύο παθήσεις, οι γιατροί προτείνουν δίαιτες αποφυγής για την ανακούφιση από τα συμπτώματα αντί μιας οριστικής διάγνωσης. Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη δυσανεξία στις φρουκτάνες, με έως και 51% των περιπτώσεων του συνδρόμου, να παρουσιάζουν επίσης ευαισθησία σε τρόφιμα.

5 τρόποι αντιμετώπισης της δυσανεξίας στις φρουκτάνες

Η θεραπεία της δυσανεξίας στις φρουκτάνες εξαρτάται από τη διάγνωση. Με μικρές αλλαγές στη διατροφή σας, υπό την καθοδήγηση και με την έγκριση του γιατρού σας, μπορείτε να προσδιορίσετε τον τύπο της δυσανεξίας που αντιμετωπίζετε.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για το πώς να το κάνετε:

Ακολουθήστε μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAP

FODMAP είναι το ακρωνύμιο για τους ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες. Πρόκειται για μορφές μορίων ζάχαρης που βρίσκονται σε ορισμένα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως. Επειδή τα FODMAP είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν αέρια και φούσκωμα σε ορισμένα άτομα, συνιστάται μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAP (δηλαδή, ένα πρόγραμμα διατροφής που περιορίζει αυτά τα τρόφιμα) για την δυσανεξία στις φρουκτάνες.

Πολλά τρόφιμα εμπίπτουν σε μια διατροφή χαμηλή σε FODMAP, αλλά τα τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αυτά και που πρέπει να αποφεύγονται περιλαμβάνουν:

• Μήλα
• Σκόρδο
• Φασόλια
• Σπαράγγια
• Χαμομήλι
• Κρεμμύδια

Κρατήστε ημερολόγιο διατροφής

Το να κρατάτε ημερολόγιο διατροφής για ένα μικρό χρονικό διάστημα, για να παρακολουθείτε τι τρώτε και πώς αισθάνεστε μετά, μπορεί να είναι χρήσιμο για τη διάγνωση μιας δυσανεξίας.

Μπορείτε να καταγράφετε πόση ποσότητα από κάθε τρόφιμο έχετε φάει και τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε. Μια καλή επιλογή είναι να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή παρακολούθησης, να τα καταγράφετε στο τηλέφωνό σας ή να κρατάτε ένα φυσικό ημερολόγιο διατροφής. Αν εντοπίσετε κάποιο τρόφιμο που σάς ενοχλεί, συζητήστε το με τον γιατρό σας.

Επανεισάγετε στη διατροφή κάποια τρόφιμα

Ακολουθήστε διατροφή χαμηλή σε FODMAP για 4-6 εβδομάδες πριν αρχίσετε σιγά-σιγά να επαναφέρετε μερικά από αυτά τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAP.

Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να ανεχθούν μικρές μερίδες όλων των FODMAP που επανεισάγονται στη διατροφή τους χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Μεγάλες μερίδες οποιουδήποτε τροφίμου μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα, οπότε προσπαθήστε να διατηρήσετε ισορροπία.

Περιορίστε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα συστατικά

Εάν αντιμετωπίζετε συχνά αέρια και φούσκωμα, τροποποιήστε τη διατροφή σας. Εστιάστε σε ολόκληρα, ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν πρόσθετα που περιέχουν FODMAP και τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά ή αναγνωρισμένα. Αυτό βοηθά επίσης στην απομάκρυνση επιπλέον παραγόντων, όπως συντηρητικά, χρωστικές ουσίες και πυκνωτικά μέσα, τα οποία μπορεί επίσης να προκαλέσουν αέρια και φούσκωμα.

Εξετάστε το ενδεχόμενο να πάρετε προβιοτικά ή ένζυμα

Τα προβιοτικά βοηθούν στην αύξηση των καλών βακτηρίων στο έντερο, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τους τύπους των θρεπτικών συστατικών που χρησιμοποιεί το σώμα σας, καθώς και την ποσότητα των αερίων που παράγετε. Αν και δεν θεραπεύουν τη δυσανεξία στις φρουκτάνες, ένα προβιοτικό μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή του πληθυσμού των βακτηρίων στο έντερο.

Μια άλλη επιλογή είναι να δοκιμάσετε κάποιο πεπτικό ένζυμο, πριν καταναλώσετε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAP, για να δείτε αν μειώνει τα αέρια.

Πότε να συμβουλευτείτε γιατρό

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση για τη δυσανεξία στις φρουκτάνες, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι το τεστ υδρογόνου αναπνοής, μπορεί να βοηθήσει στη σωστή διάγνωση.

Πρόκειται για μια συνηθισμένη εξέταση που πραγματοποιείται από τον γιατρό για να διαπιστώσει προβλήματα όπως η δυσανεξία στη λακτόζη, καθώς ανιχνεύει το επίπεδο υδρογόνου στην αναπνοή που προκύπτει από κακή πέψη.

Πηγή: well+good