Έγκυρο μόλις το 2% των συμβουλών διατροφής και δίαιτας στο TikTok

Ωστόσο, μια νέα έρευνα που διεξήχθη από το MyFitnessPal και το πανεπιστήμιο του Δουβλίνου δείχνει ότι η πλειονότητα των τάσεων διατροφής και δίαιτας στο TikTok δεν ευθυγραμμίζονται με τις κατευθυντήριες γραμμές για τη δημόσια υγεία και τη διατροφή.

Πώς έγινε η έρευνα

Πρώτα, το MyFitnessPal ρώτησε 2.000 χρήστες από τις γενιές των Millennial και των Gen-Z που χρησιμοποιούν το TikTok. Από το 57% όσων ανέφεραν ότι επηρεάστηκαν από τάσεις υγείας και διατροφής του TikTok, πάνω από τα δύο τρίτα (67%) δήλωσαν ότι δοκίμασαν τουλάχιστον μία από τις διατροφικές “μόδες” μερικές φορές την εβδομάδα.

Επιπλέον, το 30% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δοκίμασε κάποια διατροφική τάση από το TikTok παρά τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία και το 31% ανέφερε ότι αισθάνθηκε μια αρνητική επίδραση από μια τάση τέτοιας διατροφικής μόδας.

“Κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες και όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να προσαρμοστούν στις ίδιες μόδες ή έννοιες, μπορεί να δημιουργήσουν ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά αφαιρώντας ολόκληρες ομάδες τροφίμων. Και αν δεν παίρνουν αυτό που χρειάζονται, τελικά θα επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεση, την εστίαση και τη γνωστική τους λειτουργία”, λέει η διατροφολόγος Amy Goldsmith, ιδρύτρια του Kindred Nutrition.

Το MyFitnessPal συνεργάστηκε επίσης με το πανεπιστήμιο του Δουβλίνου για να αναλύσει περισσότερα από 67.0000 βίντεο στο TikTok με διατροφικό περιεχόμενο, χρησιμοποιώντας Τεχνητή Νοημοσύνη και τα συνέκρινε με επίσημες οδηγίες υγείας και διατροφής.

Διαπιστώθηκε, ότι:

• μόνο το 2,1% των βίντεο ήταν ακριβές με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές των ειδικών διατροφής
• το υπόλοιπο 97,9% του περιεχομένου ταξινομήθηκε ως ανακριβές, εν μέρει ακριβές ή αβέβαιο λόγω έλλειψης επιστημονικών στοιχείων που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς που παρουσίαζε

Παρά την επιρροή του TikTok, οι χρήστες της γενιάς Gen-Z είπαν ότι εμπιστεύονται το περιεχόμενο που κοινοποιούν πιστοποιημένοι διαιτολόγοι, παρά τις αόριστες πληροφορίες που διανέμονται από άτομα που δεν έχουν διαπιστευτήρια.

“Δυστυχώς, αυτό δεν τους εμποδίζει να υιοθετούν κάποιες τάσεις από άτομα χωρίς εξειδίκευση. Το ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι υιοθετούν αβάσιμες τάσεις και βλάπτονται από αυτές είναι ανησυχητικό”, λέει η διατροφολόγος Emily Van Eck.

Η δρ. Joan Salge Blake, καθηγήτρια διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, η οποία δεν συμμετείχε στην μελέτη, σχολίασε:

“Αν και είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν άλλες μελέτες που έχουν εντοπίσει ότι άτομα χωρίς εξειδίκευση παρέχουν παραπληροφόρηση σε θέματα διατροφής και υγείας”.

Και όλα αυτά είναι σε πλήρη συμφωνία με την ευρύτερη επιρροή του TikTok στους νέους:

Έρευνα του PEW Research Center από το 2023 έδειξε ότι ο αριθμός των ενηλίκων των ΗΠΑ που λαμβάνουν τακτικά τα νέα τους (ειδήσεις) από το TikTok τετραπλασιάστηκε μέσα σε τρία χρόνια, από 3% το 2020 σε 14% το 2023. Περίπου το ένα τρίτο (32%) των ατόμων ηλικίας 18 έως 29 ετών ανέφερε ότι λαμβάνει τακτικά τις ειδήσεις μέσω του TikTok.

Πώς να ελέγχετε την ακρίβεια των ισχυρισμών υγείας και διατροφής στα ΜΚΔ

Η παραπληροφόρηση στο TikTok εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την υγεία. Πώς μπορείτε να προσδιορίσετε ποιος είναι ποιος; Οι ειδικοί λένε να εφαρμόζετε αυτές τις απλές συμβουλές:

1. Αναλογιστείτε την πηγή

Τα διαπιστευτήρια έχουν σημασία.

"Πολλοί από τους... ειδικούς που εμφανίζονται στα ΜΚΔ δεν χρειάζεται να αποδείξουν ή να επαληθεύσουν τους υποτιθέμενους τίτλους που λένε ότι έχουν. Συχνά αποτυγχάνουν να συνθέσουν σωστά κάποια έρευνα ή να εξετάσουν νέες μελέτες στο πλαίσιο της κατανόησης των αποδεικτικών στοιχείων γενικά, καθώς δεν έλαβαν ποτέ αντίστοιχη εκπαίδευση. Στόχος τους είναι να έχουν απόψεις και ακούσματα και να βγάλουν χρήματα”, λέει η δρ. Blake.

Σημειώνει ότι οι διατροφολόγοι υποβάλλονται σε εκατοντάδες ώρες εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας σε κλινικές και ερευνητικά περιβάλλοντα.

“Πέρα από αυτό, πρέπει να παραμένουν ενήμεροι για κάθε πρόσφατη έρευνα στον τομέα τους και να λαμβάνουν πιστώσεις συνεχούς εκπαίδευσης για να διατηρούν τα διαπιστευτήριά τους χρόνο με τον χρόνο”, προσθέτει.

Εν ολίγοις, αναζητήστε διαπιστευτήρια σπουδών και επαγγελματικής κατάρτισης στο βιογραφικό ενός ατόμου που ανεβάζει περιεχόμενο στα ΜΚΔ.

2. Κοιτάξτε προσεκτικά τις έρευνες

“Είναι σημαντικό οποιοσδήποτε από τον οποίο λαμβάνετε διατροφικές συμβουλές να μπορεί να παρουσιάζει επιστημονικές πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά επιστημονικής επιθεώρησης, για να υποστηρίξει τις συμβουλές ή τους ισχυρισμούς του. Ιδεατά, αυτό σημαίνει τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις”.

Κοιτάξτε πέρα από την μικρή περίληψη στην κορυφή μιας δημοσιευμένης μελέτης:

“Πολλοί που δίνουν συμβουλές για τη διατροφή στο Διαδίκτυο αποτυγχάνουν να διαβάσουν μια μελέτη στο σύνολό της προτού κάνουν υπερβολικούς ισχυρισμούς για κάτι που μπορεί να έχει εμφανιστεί σε μια γραμμή της περίληψης μιας μεγάλης επιστημονικής βιβλιογραφίας”.

Επιπλέον, δείτε αν υπάρχουν πιο πρόσφατες μελέτες:

“Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά, αλλά νομίζω ότι είναι το λιγότερο που συζητάμε. Ως επαγγελματίες του τομέα της υγείας και ως διατροφολόγοι, έχουμε την υποχρέωση να εξετάσουμε οποιαδήποτε νέα μελέτη στο πλαίσιο της βιβλιογραφίας γενικότερα. Κάθε φορά που βγαίνει μια νέα μελέτη που μοιάζει να ανατρέπει όσα γνωρίζουμε για ένα θέμα ή που παρουσιάζει μια εντελώς νέα κατεύθυνση στην έρευνα, μου αρέσει να παρουσιάζω τα ευρήματα ως μια μικροσκοπική κουκκίδα μέσα σε έναν τεράστιο κύκλο. Ναι, θα πρέπει να εξετάσουμε νέα αποδεικτικά στοιχεία, αλλά πάντα στο πλαίσιο όλων των άλλων σε αυτόν τον τομέα μέχρι σήμερα”.

3. Εντοπίστε λέξεις-κλειδιά

Ορισμένα δημοφιλή “τσιτάτα” πρέπει να αποτελούν καμπανάκια πιθανής παραπληροφόρησης, όπως:

• Τοξικό/τοξίνες
• Δηλητήρια
• Χημικά
• Γρήγορο αποτέλεσμα
• Αποτοξίνωση
• Γρήγορη απώλεια βάρους
• Μην τρώτε ποτέ το Χ
• Να κάνετε πάντα το Υ

“Επίσης, είμαι επιφυλακτική κάθε φορά που κάποιος αναφέρει συμπληρώματα, την υγεία του εντέρου, την κορτιζόλη, την ορμονική ανισορροπία, την επαναφορά του εντέρου, τη θεραπεία του βλεννογόνου του εντέρου και άλλα παρόμοια, χωρίς να διευκρινίζει ρητά τι σημαίνουν και σε ποια σενάρια. Εάν είστε σώφρονες, σύντομα θα συνειδητοποιήσετε πόσο συχνά αυτοί οι όροι παρουσιάζονται ως αόριστες, εντυπωσιακές αναφορές αντί να εξηγούνται πλήρως”.

4. Κάντε μια παύση και αναρωτηθείτε

Η Van Eck προτείνει να αναλογιστείτε κάποια πράγματα προτού ακολουθήσετε συμβουλές που είδατε στο TikTok:

“Λάβετε υπόψη ότι η εμπειρία ενός ατόμου δεν είναι απόδειξη ότι αυτό που λέει είναι απαραίτητα σωστό για εσάς, ακόμα κι αν είναι ειδικός. Σκεφτείτε κριτικά ως προς το τι ακριβώς σας προτείνουν”.

Προτείνει να αναρωτηθείτε:

• Η υιοθέτηση αυτής της τάσης θα μου πάρει σημαντικό χρόνο ή χρήμα που μπορεί να είναι πιο σημαντικά από το πιθανό όφελος;
• Μήπως το διατροφικό “κόλπο” μοιάζει πολύ καλό για να είναι αληθινό; "Μάλλον είναι", λέει η Van Eck!
• Πιστεύω πραγματικά ότι επειδή αυτό το άτομο είναι πιο αδύνατο, νεότερο, πιο γυμνασμένο ή έχει πιο λείο δέρμα, ότι το να κάνω την αμφισβητήσιμη τάσης που προτείνει θα με κάνει να του μοιάσω περισσότερο;

“Αν φαίνεται ότι επιδεικνύουν το σώμα τους, πιθανότατα νιώθουν ότι το σώμα τους είναι τα... επαγγελματικά τους διαπιστευτήρια. Αυτό είναι καμπανάκι απάτης”.

Πηγή: healthline.com