Σύνδρομο τηγανητού ρυζιού: Πότε συμβαίνει και πώς να το αποφύγετε

Αν και δεν είναι τόσο συχνό όσο άλλοι τύποι τροφικής δηλητηρίασης, το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού μπορεί να είναι σοβαρό, επομένως αξίζει να μάθετε τις αιτίες του και πώς να το αποφύγετε.

Η γαστρεντερολόγος και συνεργάτιδα της Cleveland Clinic, δρ. Christine Lee, αναλύει όσα πρέπει να γνωρίζουμε σχετικά με το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού.

Πώς συμβαίνει η τροφική δηλητηρίαση με το ρύζι

Το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού είναι τροφική δηλητηρίαση που προκαλείται από ένα βακτήριο γνωστό ως Bacillus cereus (B. cereus). Είναι ένα μικρόβιο που “προτιμά” να ζει σε αμυλούχα τρόφιμα, όπως το ρύζι και τα ζυμαρικά, αλλά μπορεί να δημιουργήσει αποικίες σε σχεδόν οποιοδήποτε φαγητό. Το μόνο που χρειάζεται αυτό το βακτήριο είναι ο σωστός συνδυασμός χρόνου και ακατάλληλης θερμοκρασίας.

“Όπως οι περισσότερες τροφικές δηλητηριάσεις, το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού μπορεί να εμφανιστεί όταν δεν μαγειρεύετε ή δεν αποθηκεύετε φαγητό στις σωστές θερμοκρασίες. Η διαδικασία μαγειρέματος του ρυζιού, το να το αφήσουμε εν συνεχεία έξω και μετά να το ξαναζεστάνουμε, δημιουργεί ένα τέλειο περιβάλλον γι' αυτό το μικρόβιο”.

Υπάρχει ένας άλλος λόγος που στο B. cereus αρέσει να κολλάει πάνω στο ρύζι: Το μέγεθός του!

“Το ρύζι είναι ουσιαστικά ένα μάτσο μικροσκοπικά κομμάτια, επομένως έχει μεγαλύτερη επιφάνεια από ένα κομμάτι τροφής όπως μια μπριζόλα. Μεγαλύτερη επιφάνεια σημαίνει περισσότερα μέρη για να κρύβονται τα μικρόβια”.

Αλλά δεν είναι μόνο το ρύζι που πρέπει να προσέχετε. Το B. cereus μπορεί επίσης να επηρεάσει τα ζυμαρικά, τα κρέατα και τα μαγειρεμένα λαχανικά.

Σύνδρομο τηγανητού ρυζιού: Αίτια

Είναι πιο ύπουλο από άλλους τύπους τροφικής δηλητηρίασης, επειδή χρησιμοποιεί σπόρια (μικροσκοπικά κύτταρα) για να σας κάνει να αρρωστήσετε. Αυτά τα σπόρια μπορούν να επιβιώσουν σε υψηλότερες θερμοκρασίες, συμπεριλαμβανομένου του φούρνου μικροκυμάτων σας ή ενός γρήγορου τηγανίσματος στην εστία.

"Τα σπόρια του B. cereus μπορούν να υπάρχουν οπουδήποτε. Είναι συνήθως αβλαβή σε μικρό αριθμό. Αλλά όταν βρίσκονται στο σωστό περιβάλλον, μπορούν να πολλαπλασιαστούν και τότε είναι που μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια”.

Ας υποθέσουμε ότι μαγειρεύετε μερικά ζυμαρικά για να φτιάξετε μια σαλάτα ζυμαρικών. Ή μαγειρεύετε λίγο ρύζι με σκοπό να φτιάξετε τηγανητό ρύζι αργότερα. Αφήνετε το μαγειρεμένο φαγητό έξω στον πάγκο για μερικές ώρες. Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, η μικρή ομάδα σπόρων του B. cereus μπορεί να μετατραπεί σε μια μεγάλη συγκέντρωση. Και σε αυτούς τους υψηλότερους αριθμούς, τα σπόρια θα απελευθερώσουν αρκετές τοξίνες για να σας αρρωστήσουν.

Συμπτώματα του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού

Όπως και άλλοι τύποι τροφικής δηλητηρίασης, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Διάρροια
• Πυρετό
• Ναυτία
• Πόνο και κράμπες στο στομάχι
• Εμετό

Οι περισσότεροι ασθενείς θα αισθάνονται άσχημα για 1-2 μέρες. Αν πρόκειται για κάποια άλλη στομαχική ίωση, τότε αυτή μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες περισσότερο.

“Εάν έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή άλλη πάθηση υγείας, η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να γίνει επικίνδυνη”, προειδοποιεί η δρ. Lee.

Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν έχετε σοβαρά συμπτώματα ή εάν εμφανίσετε:

• Διάρροια που δεν μειώνεται με την πάροδο του χρόνου (γενικά μέσα σε 2-3 ημέρες)
• Πυρετό άνω των 38 βαθμών Κελσίου
• Σημάδια αφυδάτωσης, όπως ζάλη, αδυναμία, σύγχυση, ξηροστομία και μη ούρηση ή βαθουλωμένα μάτια

Θεραπεία για το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού

Εάν έχετε φάει λίγο κακό ρύζι ή ζυμαρικά, μπορείτε να αναρρώσετε στο σπίτι εάν:

• Αποφύγετε τα περιττά φάρμακα: Αν δεν τα συστήσει γιατρός, μην παίρνετε φάρμακα που έχουν σχεδιαστεί για να σταματήσουν τη διάρροια. Αυτά τα φάρμακα θα μπορούσαν να εμποδίσουν το σώμα σας να αποβάλλει τα μικρόβια ή τις τοξίνες και έτσι να παραταθεί η ασθένειά σας.
• Ενυδάτωση: Είναι δύσκολο να διατηρήσετε τα υγρά εάν αισθάνεστε ναυτία ή εμετό. Προσπαθήστε όμως να πίνετε μικρές γουλιές κάθε λίγα λεπτά. Επιλέξτε διαυγή υγρά όπως νερό, ζωμό, ροφήματα ηλεκτρολυτών και αραιωμένο χυμό.
• Ξεκούραση: Ξαπλώστε και κοιμηθείτε όταν μπορείτε, ώστε το σώμα σας να επικεντρωθεί στη θεραπεία.

Πρόληψη του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού

Αποθήκευση μετά την αγορά: Κρατήστε το άψητο ρύζι και τα ζυμαρικά σε δροσερό, ξηρό μέρος μέχρι να είστε έτοιμοι να τα μαγειρέψετε.

• Προσωπική υγιεινή: Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό πριν χειριστείτε τρόφιμα.
• Καλό μαγείρεμα: Βράστε καλά το ρύζι ή τα ζυμαρικά σας.
• Χρόνος: Σερβίρετε το φαγητό σας αμέσως μόλις μαγειρευτεί. Μην το αφήσετε πολύ ώρα στον πάγκο προτού το φάτε.
• Γρήγορα στο ψυγείο: Μην αφήνετε κανένα μαγειρεμένο φαγητό έξω για περισσότερο από δύο ώρες (ή μία ώρα εάν η θερμοκρασία στον χώρο είναι 32 βαθμούς Κελσίου και πάνω). Μεταφέρετε τα υπολείμματα σε ρηχά δοχεία και τα βάλτε τα αμέσως στο ψυγείο.
• Προσοχή στο ξαναζέσταμα: Ζεσταίνετε ξανά τα υπολείμματα ώστε η θερμοκρασία να φτάσει τους 73,8 βαθμούς Κελσίου σε όλο το “σώμα” της τροφής. Μην ζεσταίνετε ξανά το φαγητό πάνω από μία φορά.
• Απόρριψη: Εάν έχουν περάσει περισσότερες από δύο ημέρες από τότε που μαγειρέψατε το φαγητό, πετάξτε το, ακόμα κι αν το έχετε αποθηκεύσει σωστά στο ψυγείο.

Πηγή: clevelandclinic.org