Το top 4 των διατροφικών μύθων για παιδιά

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, που γιορτάζεται σήμερα, 16 Οκτωβρίου, το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ,του υπουργείου Παιδείας που σχεδίασε και υλοποιεί το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, καταρρίπτει τέσσερις πολύ γνωστούς τέτοιους μύθους:

Το βάρος θα το πάρει σε ύψος

Είναι συχνή παρανόηση των γονιών πως ένα παιδί με αυξημένο βάρος δεν αποτελεί κάτι το ανησυχητικό, καθώς λόγω της γοργής σωματικής ανάπτυξης που συμβαίνει κατά την παιδική ηλικία, τα επιπρόσθετα κιλά θα μετατραπούν σε ύψος. Εξαιτίας αυτού του σκεπτικού, συχνά, πολλοί γονείς, παρόλο που μπορεί να αναγνωρίζουν ότι το βάρος του παιδιού τους είναι αυξημένο, το θεωρούν υγιές και το συνδέουν με καλή σωματική ανάπτυξη.

Παρόλα αυτά, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αντίθετα, έχει βρεθεί πως τα υπέρβαρα παιδιά έχουν αυξημένες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαροι ενήλικες οπότε και να έχουν, μελλοντικά, υψηλότερο κίνδυνο για την εμφάνιση διαταραχών σχετιζόμενων με το αυξημένο σωματικό βάρος.

Αξίζει να σημειωθεί, πως όσο πιο έγκαιρα αναγνωριστεί το υπερβάλλον βάρος ενός παιδιού, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχημένης παρέμβασης για την αντιμετώπιση του.

Όλα τα υπέρβαρα παιδιά αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο για την επίτευξη ενός υγιούς βάρους

Πολλοί γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, είτε αυτό σημαίνει να χάσουν βάρος είτε να μην χάσουν, διότι δεν ενδείκνυται στο στάδιο της ανάπτυξης, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία τους. Θα πρέπει να επισημανθεί πως η αξιολόγηση και η παρέμβαση τον έλεγχο του βάρους σε ένα υπέρβαρο/παχύσαρκο παιδί εξαρτάται τόσο από το βαθμό του υπερβάλλοντος βάρους όσο και από την ηλικία του.

Σε γενικές γραμμές ισχύει πως όσο περισσότερο είναι το υπερβάλλον βάρος ενός παιδιού τόσο περισσότερο ενδείκνυται η μείωση του βάρους (σε σχέση με τη διατήρησή του) και όσο μεγαλύτερη η ηλικία του τόσο ταχύτερος μπορεί να είναι ο ρυθμός απώλειας. Αντίθετα, σε ένα μικρότερης ηλικίας παιδί με μικρό βαθμό υπερβάλλοντος βάρους συστήνεται η διατήρηση ή η αναχαίτιση της αύξησης του βάρους του, ώστε με την παράλληλη αύξηση του ύψους του να μετακινηθεί το βάρος του σταδιακά στα φυσιολογικά επίπεδα.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό οι γονείς να απευθύνονται σε επαγγελματίες υγείας (γιατρούς, διαιτολόγους), οι οποίοι θα αναλάβουν την αξιολόγηση του βάρους του παιδιού και την παρέμβαση περαιτέρω, εάν αυτή κριθεί απαραίτητη.

Τα αδύνατα παιδιά αρρωσταίνουν πιο εύκολα

Ο συγκεκριμένος μύθος έχει βαθιές ρίζες στην ελληνική οικογένεια. Είναι συχνή η άποψη των γονιών, και ακόμα περισσότερο των παππούδων, πως ένα παιδί που είναι αδύνατο είναι πιο ευάλωτο σε ασθένειες και πως το επιπρόσθετο βάρος προστατεύει το παιδί και αποτελεί ένδειξη υγείας.

Η διάδοση αυτού του διατροφικού μύθου μπορεί εύκολα να εξηγηθεί, καθώς κάποιες δεκαετίες πριν, κυρίως την εποχή των παγκόσμιων πολέμων αλλά και στη μεταπολεμική περίοδο, η εξασφάλιση τροφής ήταν δύσκολη και το χαμηλό σωματικό βάρος σχετιζόταν με καταστάσεις, όπως η φτώχεια και η πείνα. Όσο υψηλότερο βάρος είχε ένα παιδί, τόσο αύξαναν οι πιθανότητες επιβίωσης και ανθεκτικότητας σε ασθένειες.

Παρόλα αυτά, σήμερα κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες Δυτικού τύπου κοινωνίες, η τροφή βρίσκεται σε αφθονία και επιπλέον, σε αντίθεση με εκείνη την εποχή, το αυξημένο σωματικό βάρος ενός παιδιού, που προκαλείται από την υπερκατανάλωση τροφής, είναι συχνό φαινόμενο.

Επιπρόσθετα, αξίζει να αναφερθεί πως πια το αυξημένο σωματικό βάρος ενός παιδιού είναι τελικά αυτό που σχετίζεται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, τόσο στην παιδική ηλικία όσο και αργότερα στην ενήλικη ζωή.

Τα παιδιά πρέπει να «αδειάζουν» το πιάτο τους, γιατί είναι στην ανάπτυξη

Οι υψηλοί ρυθμοί σωματικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν την παιδική και εφηβική ηλικία συνδέονται με αυξημένες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά. Πολλοί γονείς, στην προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν ότι το παιδί τους θα καταναλώσει επαρκείς ποσότητες τροφής, τείνουν να το «μπουκώνουν» και να απαιτούν από αυτό να «αδειάσει» το πιάτο του. Η τακτική αυτή όμως είναι εσφαλμένη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους του παιδιού πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα και επιπλέον εμποδίζει τη φυσιολογική ανταπόκριση του παιδιού στα αισθήματα πείνας και κορεσμού.

Αξίζει να σημειωθεί πως η επίδραση τέτοιων πρακτικών είναι πιο έντονη σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, τα οποία στηρίζονται ολοένα και λιγότερο στο αίσθημα της πείνας και του κορεσμού για το πόσο θα φάνε. Άλλοι παράγοντες αρχίζουν και γίνονται σημαντικοί, όπως το μέγεθος της μερίδας που θα τους προσφερθεί ή και μόνο η εικόνα του φαγητού. Συνεπώς, πρακτικές που ωθούν τα παιδιά να μην σταματάνε όταν έχουν χορτάσει, αλλά να συνεχίζουν μέχρι να τελειώσει η προσφερόμενη ποσότητα, ευνοούν την κατανάλωση τροφής για λόγους άλλους, πέρα από την πείνα και τον χορτασμό.

Η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την καλή σωματική ανάπτυξη των παιδιών.

Για έγκυρη πληροφόρηση σχετικά με θέματα σωματικής ανάπτυξης, διατροφής και άσκησης παιδιών, οι γονείς μπορούν να πλοηγηθούν στην ιστοσελίδα του προγράμματος ΕΥΖΗΝ. Επιπλέον, στο πλαίσιο των δράσεων του, για το σχολικό έτος 2014-15,το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ πραγματοποιεί ενημερωτικές διαδραστικές παρουσιάσεις που απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους, με θέματα γύρω από την υγεία, τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την ανάπτυξη τους. Οι παρουσιάσεις πραγματοποιούνται στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και απευθύνονται σε όλα τα σχολεία της Αττικής, που συμμετέχουν κατόπιν συνεννόησης. Επιπλέον, για τα σχολεία εκτός Αττικής, προσφέρεται η δυνατότητα διεξαγωγής των παρουσιάσεων μέσω skype.