Οι παράγοντες που συρρικνώνουν και γερνάνε τον εγκέφαλο πρόωρα - Τι έδειξε 20ετής μελέτη

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 και χαμηλά επίπεδα συγκεκριμένων πρωτεϊνών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό τους, παρουσίασαν ταχύτερες αλλαγές στον εγκέφαλο και ανέπτυξαν ήπια γνωστική εξασθένηση νωρίτερα από άλλους.

Οι μακροχρόνιες μελέτες που παρακολουθούν τις αλλαγές στον εγκέφαλο για πολλά χρόνια είναι σπάνιες αλλά πολύτιμες.

Προηγούμενες έρευνες δεν είχαν καταφέρει να δείξουν πώς αλλάζει ο εγκέφαλος με την πάροδο των ετών. Με την παρακολούθηση των συμμετεχόντων για έως και 27 χρόνια (διάμεση διάρκεια 20 ετών), η παρούσα μελέτη προσφέρει νέες γνώσεις σχετικά με το πώς τα προβλήματα υγείας μπορεί να επιταχύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές εξέτασαν τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την επιτάχυνση της ατροφίας του εγκεφάλου και την εξέλιξη από τη φυσιολογική νόηση στην ήπια γνωστική εξασθένιση.

Επιλέχθηκαν συνολικά 185 συμμετέχοντες, μέσης ηλικίας 55 ετών κατά την έναρξη της μελέτης με φυσιολογική γνωστική λειτουργία.

Υποβάλλονταν σε τομογραφίες εγκεφάλου και εξετάσεις του εγκεφαλονωτιαίου υγρού επί 20 χρόνια, καθώς οι ερευνητές μετρούσαν τις αλλαγές στις δομές του εγκεφάλου και τα επίπεδα πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα υψηλά ποσοστά συρρίκνωσης της λευκής ουσίας και διεύρυνσης των κοιλιών του εγκεφάλου (χώροι γεμάτοι με υγρό) ήταν σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες για την πρόωρη εμφάνιση ήπιας γνωστικής εξασθένισης.

Συγκεκριμένα, η ατροφία της λευκής ουσίας συσχετίστηκε με 86% υψηλότερο κίνδυνο και η διεύρυνση των κοιλιών με 71% υψηλότερο κίνδυνο εξέλιξης σε γνωστική εξασθένιση.

Τα άτομα με διαβήτη εμφάνισαν κατά μέσο όρο 41% υψηλότερο κίνδυνο εξέλιξης από φυσιολογική νόηση σε ήπια γνωστική εξασθένιση σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς διαβήτη.

Η χαμηλή αναλογία των πεπτιδίων βήτα αμυλοειδούς Aβ42 προς Aβ40 στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, συσχετίστηκε με 48% υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης γνωστικής εξασθένισης.

Η αναλογία αυτή λειτουργεί ως βιοδείκτης για τη νόσο Αλτσχάιμερ, όπου η ανισορροπία μεταξύ αυτών των δύο μορφών των πρωτεϊνών βήτα αμυλοειδούς συνδέεται με το σχηματισμό επιβλαβών πλακών στον εγκέφαλο.

Όταν οι συμμετέχοντες είχαν και διαβήτη αλλά και χαμηλή αναλογία Aβ42 προς Aβ40, ο κίνδυνος γνωστικής εξασθένισης αυξήθηκε κατά 55%, αποδεικνύοντας ότι οι δύο αυτοί παράγοντες μαζί αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα γνωστικής έκπτωσης.

Τα ευρήματα υποστηρίζουν τη σημασία του έγκαιρου εντοπισμού των ατόμων που παρουσιάζουν επιταχυνόμενη ατροφία του εγκεφάλου και ορισμένους προβληματικούς βιοδείκτες.

Αναγνωρίζοντας πότε υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος, οι στρατηγικές προληπτικής παρέμβασης μπορούν να βελτιστοποιηθούν ώστε να καθυστερήσουν ή ακόμη και να αποτρέψουν την εμφάνιση γνωστικής έκπτωσης.

Μακροχρόνιες διαχρονικές μελέτες, όπως η παρούσα, είναι απαραίτητες για την εμβάθυνση της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο αυτοί οι παράγοντες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν τον γηράσκοντα εγκέφαλο.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Network Open.