Ινστιτούτο Παστέρ: Ύφεση της γρίπης μετά από 3 εβδομάδες
Στην κορύφωσή της πλησιάζει η επιδημία της γρίπης στηνΕλλάδα μετά από 2-3 εβδομάδες θα αρχίσει η μείωση της κυκλοφορίας του ιού,σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Παστέρ.
Η φετινή εποχική γρίπη, σε αντίθεση με την περσινή χρονιάπου η εξάπλωσή της στη χώρα μας ήταν περιορισμένη, χαρακτηρίζεται από ευρείαεξάπλωση του ιού, από μεγαλύτερο αριθμό ασθενών που νοσηλεύονται σε μονάδεςεντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) νοσοκομείων, αλλά και από θανάτους.
Το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος τουΙνστιτούτου Παστέρ έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα μία σειρά από ερωτήσεις καιαπαντήσεις, με τις οποίες επιχειρεί να διαφωτίσει το κοινό για το τι ακριβώςσυμβαίνει φέτος με τη γρίπη.
1. Πού οφείλεται η εποχική γρίπη στην Ελλάδα, φέτος;
Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία του Ελληνικού ΙνστιτούτουΠαστέρ προκύπτει ότι το στέλεχος του ιού γρίπης που ευθύνεται για το μεγαλύτερομέρος των κρουσμάτων, είναι το A(H1N1) pdm09, δηλαδή το στέλεχος γρίπης πουπροκάλεσε την πανδημία του 2009. Εκτός, όμως, από τον ιό γρίπης Α(Η1Ν1)pdm09που κυκλοφορεί, συνυπάρχουν και δύο άλλοι ιοί της εποχικής γρίπης, ο Α(Η3Ν2)και ο ιός τύπου Β. Τα ποσοστά κυκλοφορίας για αυτούς τους τρεις ιούς γρίπηςA(Η1N1)pdm09, Α(Η3Ν2) και Β είναι, μέχρι πρόσφατα, 84%, 15% και 1%,αντιστοίχως. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες παρατηρείται αύξηση της κυκλοφορίαςτου Α(Η3Ν2) ιού, ο οποίος, πλέον, ευθύνεται περίπου για το 25% των κρουσμάτων.
2. Έχει η εποχική γρίπη μεγαλύτερη ένταση φέτος; Πότεαναμένεται η κορύφωση και πότε θα αρχίσει να υποχωρεί η γρίπη;
Ο ιός της γρίπης πρωτοεμφανίσθηκε φέτος στην Ελλάδα στοτέλος Δεκεμβρίου. Τα κρούσματα γρίπης άρχισαν να αυξάνονται από την πρώτηεβδομάδα του 2014, νωρίτερα από τις περιόδους 2011- 12 και 2012- 13. Είναινωρίς να εκτιμήσουμε συνολικά και συγκριτικά με άλλα χρόνια την έκταση τηςφετινής επιδημίας, κάτι το οποίο θα μπορεί να γίνει στο τέλος της περιόδου.
Από τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ προκύπτει ότι ο αριθμός τωνκρουσμάτων γριπώδους συνδρομής ανά 1.000 επισκέψεις στους ιατρούς του δικτύουιατρών- παρατηρητών νοσηρότητας έχει φθάσει περίπου τα 70, που είναι παρόμοιοςμε τον αριθμό κρουσμάτων κατά την κορύφωση της περιόδου 2011- 12 καιμεγαλύτερος της περιόδου 2012- 13. Χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί με βεβαιότητα,φαίνεται ότι είμαστε κοντά στην κορύφωση της επιδημίας και στο επόμενο διάστημαδύο- τριών εβδομάδων θα αρχίσει η μείωση της κυκλοφορίας του ιού γρίπης.
3. Πού μπορεί να οφείλεται η ευρεία διάδοση του ιού γρίπηςΑ(Η1Ν1)pdm09 φέτος;
Από τα στοιχεία των προηγουμένων περιόδων γρίπης για τοσύνολο της Ελλάδας, προκύπτει ότι αυτός ο ιός, μετά την πανδημική περίοδο 2009-2010, προκάλεσε σχετικά λιγότερα κρούσματα τις επόμενες χρονιές. Πράγματι, τηνπερίοδο 2011- 12 πρακτικά δεν κυκλοφόρησε, ενώ την περίοδο 2012- 13 ήτανδεύτερος με ποσοστό κρουσμάτων 41% έναντι 54% του ιού Α(Η3Ν2), που προκάλεσεκαι την πλειονότητα των κρουσμάτων. Η μεγάλη διάδοση του ιού Α(Η1Ν1)pdm09 φέτοςμπορεί να οφείλεται στους ακόλουθους λόγους:
- Εξασθένηση της ανοσίας που προέρχεται από προγενέστερεςμολύνσεις από τον ίδιο ιό ή από εμβολιασμό. Η ανοσία που αφήνει στον οργανισμόένας ιός γρίπης, δεν είναι παντοτινή, αλλά εξασθενεί από χρόνο σε χρόνο. Ο ιόςΑ(Η1Ν1)pdm09 προκάλεσε στην Ελλάδα μεγάλη επιδημία τα έτη 2009 και 2010. Όμως,αυτός ο ιός δεν διαδόθηκε πολύ στην Ελλάδα τις επόμενες χρονιές. Έτσι, μπορούμενα υποθέσουμε ότι η ανοσία των ατόμων και επομένως η συλλογική ανοσία τουπληθυσμού εξασθένησε, με συνέπεια να έχουμε μεγάλη διάδοση του ιού αυτού τηφετινή περίοδο.
- Αντιγονική μεταβολή του ιού, με συνέπεια αυτός ναδιαδίδεται παρά την ανοσία του πληθυσμού. Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία τουΕλληνικού Ινστιτούτου Παστέρ, ο ιός A(H1N1)pdm09 δεν παρουσιάζει γενετικές ήαντιγονικές διαφορές σε σχέση με τα στελέχη ιών A(H1N1)pdm09 που κυκλοφορούνστην υπόλοιπη Ευρώπη. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, εξετάζοντας ιούςαπό όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έκρινε πολύ πρόσφατα ότιδεν υφίσταται λόγος μεταβολής της σύνθεσης του εμβολίου για την επόμενη περίοδο2014- 15, ούτε ως προς το στέλεχος Α(Η1Ν1)pdm09, αλλά ούτε και προς τα άλλαστελέχη Α(Η3Ν2) και Β. Εκτός των άλλων, όμως, εάν υπήρχε αντιγονική μεταβολήτου ιού λόγω μεταλλάξεων, ο μεταλλαγμένος ιός δεν θα περιοριζόταν μόνο εντόςτης Ελλάδας, αλλά θα διαδιδόταν και σε άλλες χώρες. Πάντως, σε κάθε περίπτωση,ο έλεγχος της γενετικής και αντιγονικής σύστασης των ιών συνεχίζεται από τοΕλληνικό Ινστιτούτο Παστέρ σε εβδομαδιαία βάση.
4. Πού μπορεί να οφείλονται οι περισσότερες εισαγωγές σε ΜΕΘκαι οι περισσότεροι θάνατοι φέτος σε σχέση με τις δύο προηγούμενες περιόδους;
Οι μέχρι στιγμής καταγεγραμμένοι αριθμοί εισαγωγών ασθενώνμε γρίπη σε ΜΕΘ και θανάτων είναι περισσότεροι από τις δύο προηγούμενεςπεριόδους γρίπης. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για τους ακόλουθους λόγους:
- Από αυξημένη κυκλοφορία του ιού γρίπης σε σχέση με ταπερασμένα χρόνια. Για παράδειγμα, εάν ο ιός της γρίπης διαδοθεί πολύπερισσότερο τη χρονιά Β από τη χρονιά Α, είναι αναμενόμενο να έχουμε αναλογικάπερισσότερες εισαγωγές σε ΜΕΘ και θανάτους τη χρονιά Β σε σχέση με την Α, υπότην προϋπόθεση παρόμοιας εμβολιαστικής κάλυψης και τις δύο χρονιές. Όπως, όμως,αναλύθηκε στην ερώτηση 2, η πληροφορία περί διάδοσης του ιού γρίπης για τοσύνολο της φετινής χρονιάς λείπει και έτσι δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλέςσυμπέρασμα.
- Από την αυξημένη κυκλοφορία του Α(Η1Ν1)pdm09. Φαίνεται ότιο Α(Η1Ν1)pdm09 έχει σχετικά βαρύτερη κλινική εικόνα σε σχέση με τον Α(Η3Ν2) καιτον Β. Η αυξημένη, λοιπόν, κυκλοφορία του Α(Η1Ν1)pdm09 φαίνεται ότι συνοδεύεταιαπό αύξηση εισαγωγών σε ΜΕΘ και θανάτων.
- Από διαφορά στην εμβολιαστική κάλυψη από έτος σε έτος. Εάντα περισσότερα περιστατικά γρίπης στις ΜΕΘ και οι θάνατοι συμβαίνουν σε άτομαπου ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, τότε η διαφορά στην εμβολιαστική κάλυψημπορεί να έχει επίδραση τόσο στα βαριά περιστατικά όσο και στα θανατηφόρακρούσματα. Η εμβολιαστική κάλυψη ήταν χαμηλότερη στην Ελλάδα, φέτος, σε σχέσημε τα προηγούμενα χρόνια. Ο συνδυασμός επικράτησης του Α(Η1Ν1)pdm09 και χαμηλήςεμβολιαστικής κάλυψης μπορεί να ερμηνεύσει τον αυξημένο αριθμό εισαγωγών σε ΜΕΘκαι θανάτων.
-Από διαφορά ηλικιών που προσβάλλει ο ιός. Από τη σύγκρισητων ηλικιών ατόμων που χρειάστηκε να νοσηλευθούν σε ΜΕΘ ή ατόμων που απεβίωσαναπό τον ιό της γρίπης κατά τη διάρκεια της φετινής σε σχέση με τις προηγούμενεςπεριόδους, δεν προκύπτει σημαντική διαφορά. Επομένως, δεν φαίνεται η ηλικία ναείναι καθοριστικός παράγοντας που να δικαιολογεί την αύξηση των δύο παραμέτρωντην φετινή χρονιά.
- Από μετάλλαξη του ιού. Όπως αναλύθηκε στην ερώτηση 3, δενφαίνεται να υπάρχει αντιγονική μεταβολή του ιού και αύξηση της παθογονικότητάςτου.
5. Είναι επικίνδυνος μόνο ο ιός Α(Η1Ν1) ή και ο Α(Η3Ν2) καιιός γρίπης τύπου Β;
Αν και ο ιός A(H1N1)pdm09 φαίνεται ότι σχετίζεται με ελαφράαυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, και οι άλλοι ιοί γρίπης σχετίζονται μεεπιπλοκές, εισαγωγές σε ΜΕΘ και θανάτους. Γι' αυτόν τον λόγο, η εργαστηριακήδιάγνωση θα πρέπει να γίνεται για την ανίχνευση και των τριών τύπων ιού γρίπηςκαι να μην περιορίζεται στο στέλεχος Α(Η1Ν1)pdm09.
6. Εάν ένα άτομο που ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου δενέχει εμβολιασθεί, τι πρέπει να κάνει;
Αναμφισβήτητα, ο ετήσιος εμβολιασμός έναντι του ιού γρίπηςαποτελεί το καλύτερο μέτρο πρόληψης από αυτής και των επιπλοκών της. Εάν έναάτομο δεν έχει εμβολιασθεί, τότε μπορεί να πάρει μέτρα προφύλαξης έναντι τηςμετάδοσης του ιού γρίπης. Σχετικά μέτρα πρόληψης περιγράφονται στην ιστοσελίδατου ΚΕΕΛΠΝΟ. Σε περίπτωση που ανεμβολίαστο άτομο υψηλού κινδύνου αναπτύξειγριπώδη συνδρομή, τότε θα πρέπει να απευθυνθεί στον γιατρό του, ο οποίος,ενδεχομένως, να του χορηγήσει αντιικά φάρμακα. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρπαρακολουθεί συνεχώς την ευαισθησία του ιού της γρίπης έναντι των αντιικώνφαρμάκων οσελταμιβίρης και ζαναμιβίρης. Μόνο σε μία περίπτωση απόανοσοκατεσταλμένο ασθενή έχει βρεθεί αντοχή και επομένως οι ιοί γρίπης πουκυκλοφορούν θεωρούνται ευαίσθητοι σε αυτά τα φάρμακα.
7. Κυκλοφορούν και άλλοι αναπνευστικοί ιοί στην Ελλάδα αυτήντην εποχή;
Βεβαίως. Τα δείγματα από κρούσματα γριπώδους συνδρομής πουελέγχονται στο Eθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος, βρίσκονταιθετικά για ιούς γρίπης σε ποσοστά που κυμαίνονται από 30% έως 50%. Τα αρνητικάγια ιούς γρίπης κρούσματα γριπώδους συνδρομής μπορεί να οφείλονται σε άλλουςαναπνευστικούς ιούς που κυκλοφορούν αυτήν την εποχή, με συχνότερους τοναναπνευστικό συγκυτιακό ιό, τους ιούς παραγρίπης και τους ρινοϊούς.
