Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Πώς επηρεάζει το περιβάλλον την υγεία μας

Κυριακή, 05 Ιουνίου 2016 10:00

Το καθαρό περιβάλλον είναι απαραίτητο για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία. Ωστόσο, η αλληλεπίδραση μεταξύ του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας είναι πολύ περίπλοκη και είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Συνεπώς, η χρήση της αρχής της προφύλαξης καθίσταται ιδιαιτέρως χρήσιμη.

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Πώς επηρεάζει το περιβάλλον την υγεία μας

Οι πιο γνωστές επιπτώσεις για την υγεία σχετίζονται με τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, την ποιότητα του νερού και την ανεπαρκή αποχέτευση. Πολύ λιγότερα είναι γνωστά γύρω από τις επιπτώσεις στην υγεία από τις επικίνδυνες χημικές ουσίες. Ο θόρυβος αναδύεται ως νέο ζήτημα για το περιβάλλον και την υγεία. Η αλλαγή του κλίματος, η καταστροφή της στιβάδας του στρατοσφαιρικού όζοντος, η φθίνουσα πορεία της βιοποικιλότητας και η υποβάθμιση του εδάφους επίσης μπορούν να επιβαρύνουν την ανθρώπινη υγεία.

Στην Ευρώπη, τα σοβαρότερα σημεία προβληματισμού για την υγεία που σχετίζονται με το περιβάλλον αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση σε υπαίθριους και εσωτερικούς χώρους, τη χαμηλή ποιότητα των υδάτων, την ανεπαρκή αποχέτευση και τις επικίνδυνες χημικές ουσίες. Οι αντίστοιχες επιπτώσεις για την υγεία περιλαμβάνουν αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, άσθμα και αλλεργίες, καθώς και αναπαραγωγικές και νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Τα λεπτά σωματίδια και το τροποσφαιρικό όζον είναι οι κύριες απειλές για την ανθρώπινη υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του προγράμματος της ΕΕ «Καθαρός αέρας για την Ευρώπη» (CAFE), συνολικά 348.000 πρόωροι θάνατοι ετησίως οφείλονται στην έκθεση σε λεπτά σωματίδια (ΑΣ2,5). Σε τέτοια επίπεδα έκθεσης, το μέσο προσδόκιμο ζωής μειώνεται κατά περίπου ένα έτος.

Στην Πράσινη Βίβλο της ΕΕ σχετικά με την έκθεση στο θόρυβο αναφέρεται ότι περίπου το 20 % του πληθυσμού της ΕΕ υποφέρει από επίπεδα θορύβου που οι εμπειρογνώμονες του τομέα της υγείας θεωρούν απαράδεκτα, που μπορούν, δηλαδή, να προκαλέσουν ενόχληση, διαταραχή του ύπνου και δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία.

Οι μεταφορές, ιδίως στις αστικές περιοχές, είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες της ανθρώπινης έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση και το θόρυβο.

Πολύ λιγότερα είναι γνωστά γύρω από τις επιπτώσεις στην υγεία από τις επικίνδυνες χημικές ουσίες. Παρατηρείται όλο και πιο έντονος προβληματισμός σχετικά με τις συνέπειες της έκθεσης σε μείγματα χημικών ουσιών σε χαμηλά επίπεδα και για μεγάλες χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια του βίου, ιδίως κατά τη νηπιακή ηλικία και κατά την κύηση.

Οι έμμονες χημικές ουσίες, με μακροχρόνιες επιπτώσεις, όπως τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB) και οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), και αυτές που χρησιμοποιούνται σε μόνιμες κατασκευές —π.χ. τα δομικά υλικά— ενδέχεται να κρύβουν κινδύνους ακόμη και μετά τη διακοπή της παραγωγής τους.

Πολλοί από τους ρύπους που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία σταδιακά τίθενται υπό κανονιστικό έλεγχο. Ωστόσο, αναδύονται ζητήματα για τα οποία οι περιβαλλοντικές οδοί και οι επιπτώσεις στην υγεία ακόμη δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητές. Παραδείγματα αποτελούν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τα φαρμακευτικά προϊόντα στο περιβάλλον και ορισμένα λοιμώδη νοσήματα (η εξάπλωση των οποίων ενδέχεται να επηρεάζεται από την αλλαγή του κλίματος). Είναι ανάγκη να προωθηθεί η ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, για τη μείωση του χρόνου που μεσολαβεί μεταξύ του εντοπισμού ενός πιθανού κινδύνου και της αντίστοιχης παρέμβασης ή δράσης πολιτικής.

Η ανθρώπινη υγεία απειλούνταν πάντοτε από φυσικές καταστροφές, όπως οι καταιγίδες, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, οι κατολισθήσεις και οι ξηρασίες. Οι συνέπειές τους επιδεινώνονται από την έλλειψη ετοιμότητας και από ανθρώπινες ενέργειες όπως η αποψίλωση των δασών, η αλλαγή του κλίματος και η απώλεια της βιοποικιλότητας.