Τεστ: Δείτε αν πάσχετε από ορθορεξία

Στα περιοδικά, στα διαδικτυακά blogs αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα φιγουράρουν όλο και συχνότερα φωτογραφίες από πράσινα smoothies, σαλάτες και επιδόρπια χωρίς ζάχαρη, ενώ αρκετά διάσημα πρόσωπα όπως η Γκουίνεθ Πάλτροου και η Τζέσικα Άλμπα δηλώνουν ανοιχτά υπέρμαχοι της διατροφής που περιλαμβάνει πολλά ωμά προϊόντα φυτικής προέλευσης και καθόλου επεξεργασμένα τρόφιμα.

Όταν όμως η επιθυμία να τρώμε υγιεινά γίνεται εμμονή, τότε αναδύεται το σύγχρονο φαινόμενο που ονομάζουμε ορθορεξία. Στην περίπτωση της ορθορεξίας, αν και οι προθέσεις του ατόμου είναι αρχικά... αγαθές, οι διατροφικές συνήθειες γίνονται σταδιακά δυσπροσαρμοστικές. Σε αντίθεση με την ανορεξία, όπου το άτομο περιορίζει σημαντικά την ποσότητα φαγητού που καταναλώνει, στην ορθορεξία σημείο αναφοράς είναι η ποιότητα των τροφών.

Η ορθορεξία είναι μια νέα διατροφική διαταραχή που απαντάται κυρίως σε νέες γυναίκες. Ο όρος προκύπτει από τις ελληνικές λέξεις ορθός (σωστός) και όρεξη. Με λίγα λόγια, η ορθορεξία κάνει την υγιεινή διατροφή να «μεταμφιέζεται» σε κίνδυνο για την υγεία.

Ο γιατρός Στίβεν Μπράτμαν ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε και περιέγραψε το φαινόμενο της ορθορεξίας το 1997. Σχεδίασε μάλιστα ένα τεστ 10 ερωτήσεων που εξερευνά τις τάσεις του ατόμου προς τη διαταραχή.

Το τεστ

Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ.

1. Σκέφτεστε τη διατροφή σας περισσότερο από 3 ώρες την ημέρα;

2. Προγραμματίζετε τα γεύματά σας αρκετές ημέρες πριν;

3. Η διατροφική αξία του γεύματος είναι για εσάς πιο σημαντική από την απόλαυση που προσφέρει;

4. Η ποιότητα ζωής σας είναι μειώνεται όσο η ποιότητα της διατροφής σας ανεβαίνει;

5. Έχετε γίνει πιο αυστηροί με τον εαυτό σας τον τελευταίο καιρό;

7. Η αυτοπεποίθησή σας ανεβαίνει όταν τρώτε υγιεινά;

8. Σταματήσατε να καταναλώνετε τροφές που απολαμβάνετε προκειμένου να τρώτε τις «σωστές» τροφές;

9. Οι διατροφικές σας συνήθειες σας εμποδίζουν να τρώτε εκτός σπιτιού, με αποτέλεσμα να απομακρύνεστε από συγγενείς και φίλους;

10. Νιώθετε τύψεις όταν αποκλίνετε από τη δίαιτά σας;

11. Νιώθετε ήρεμοι και πως έχετε τον έλεγχο όταν τρώτε υγιεινά;

Απαντήσεις

Εάν απαντήσατε ΝΑΙ σε 4 ή και περισσότερες ερωτήσεις, μάλλον πρέπει να χαλαρώσετε λίγο τη στάση σας απέναντι στο φαγητό. Εάν απαντήσατε ΝΑΙ σε όλες τις ερωτήσεις, τότε το ζήτημα χρήζει άμεσης αντιμετώπισης από ειδικό (διατροφολόγο ή ψυχολόγο).

Τα χαρακτηριστικά του ορθορεξικού

Με στόχο να τρώει πιο υγιεινά, ο ορθορεξικός αρχίζει σταδιακά να βγάζει από τη διατροφή του τροφές που θεωρεί πως δεν είναι «αγνές», ξεκινώντας, για παράδειγμα, από τις τροφές με ζάχαρη, υδατάνθρακες, αλάτι, γλουτένη, και συνεχίζοντας με τα γαλακτοκομικά κ.ο.κ. Έτσι, οι διατροφικές του επιλογές καταλήγουν να είναι εξαιρετικά περιορισμένες.

Ο ορθορεξικός πιστεύει πως πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, δηλαδή μπορεί να τρώει ακόμη πιο υγιεινά. Αφιερώνει πολύ χρόνο σχεδιάζοντας το διατροφικό του πλάνο και επαινώντας τον εαυτό του για τις διατροφικές του επιλογές.

Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση του ορθορεξικού καθορίζεται με βάση την ικανότητά του να διατηρήσει τους διατροφικούς κανόνες που έχει θέσει. Νιώθει συχνά θυμό ή ενοχές εάν φάει κάτι που δεν είναι στη λίστα των «επιτρεπόμενων τροφών».

Παράλληλα, ο ορθορεξικός μπορεί να αναπτύξει ένα αίσθημα υπεροχής απέναντι στους άλλους και να κρίνει αυστηρά όσους συνεχίζουν να κάνουν κακές διατροφικές επιλογές.

Η γραμμή που χωρίζει την «φυσιολογική» προσπάθεια για υγιεινή διατροφή από την ορθορεξία είναι πολύ λεπτή και εντοπίζεται στη δυσφορία και τον αρνητικό αντίκτυπο των διατροφικών συνηθειών στην καθημερινότητα του ατόμου, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Η ορθορεξία δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμη στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM) ούτε στη Διεθνή Κατάταξη Ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ICD), γίνονται όμως προσπάθειες ώστε να αναγνωριστεί επίσημα ως μεμονωμένη διατροφική διαταραχή, όπως η ανορεξία και η βουλιμία.

Διαβάστε επίσης:

Tips για να τρώτε λιγότερο χωρίς να πεινάσετε ποτέ!
Δίαιτα ωμοφαγίας: Τι είναι, πλεονεκτήματα & μειονεκτήματα
Tips για να μην πετάτε τρόφιμα και χρήματα